باسمه تعالی

تقیه یا خوفی است یا مُداراتی.

تقیۀ خوفی آن است که فرد از ترس آسیب رسیدن به جان، مال و آبروی خود یا سایر مؤمنین، سخنی بگوید یا عملی را انجام دهد که از نظر فقه اهل بیت ـ علیه السلام ـ گفتن آن سخن یا انجام آن عمل به خودی خود (در فرض عدم تقیه) واجب نیست، بلکه ممکن است حرام باشد. این نوع تقیه در موارد یاد شده، واجب است.

در تقیۀ مداراتی ترس به معنایی که در تقیۀ خوفی گفته شد، مطرح نیست؛ اما فرد به جهت مدارا کردن با مخالف و پرهیز از تفرقه، سخنی بگوید یا عملی را انجام دهد که از نظر فقه اهل بیت ـ علیه السلام ـ گفتن آن سخن یا انجام آن عمل به خودی خود (در فرض عدم تقیه) واجب نیست، بلکه ممکن است حرام باشد. این نوع تقیه با توجه به میزان اهمیت مدارا و پرهیز از تفرقه، حسب مورد می تواند واجب، مستحب و حرام باشد. مثلاً شرکت در نماز جماعت اهل سنت در ایام حج برای کسانی که در مسجد یا نزدیک آن هستند و نیز استفاده نکردن از مهر* در مجامع عمومی اهل سنت از موارد واجب این نوع تقیه است و شرکت در تشییع جنازۀ اهل سنت از موارد مستحب شمرده می شود و نیز استفاده نکردن از مهر در جایی که اهمیتی از جهت مدارا و پرهیز از تفرقه ندارد، از مصادیق حرام این نوع تقیه است.

* چیزی که سجده بر آن صحیح است.