باسمه تعالی

همان گونه که قبلاً بیان شده است:به طور کلی اگر رمزارزی دارای مالیت عرفی و ارزش عقلایی باشد و مشکلی مانند «احتمال عقلایی ضرر قابل توجه» در آن نباشد، از نظر شرعی دارای ارزش و مالیت خواهد بود و در اختیار قرار دادن دانش فنی، سرمایه گذاری و انجام فرآیند ماینینگ برای تولید این نوع رمزارز و نیز خرید و فروش آن جایز است.

بنابراین اگر رمزارزی مثلاً به دلیل سرعت نقل و انتقال و ارزانی نقل و انتقال، ارزش مبادله ای داشته باشد و افزون بر آن یکی از دو حالت زیر در مورد آن احراز شود، از نظر شرعی دارای ارزش و مالیت خواهد بود و در اختیار قرار دادن دانش فنی، سرمایه گذاری و انجام فرآیند ماینینگ برای تولید این نوع رمزارز و نیز خرید و فروش آن جایز است.

این دو حالت عبارتند از :
الف ـ هیچ شخص یا سازمان یا دولتی، هیچ گونه تسلطی بر سیستم آن رمزارز یا هیچ گونه نظارتی بر نقل و انتقالات آن ندارد. (البته چنین فرضی بسیار دور از واقعیت به نظر می‌رسد.)

ب ـ شخص یا سازمان یا دولتی بر آن نظارت و تسلط داشته باشد، ولی آن شخص یا سازمان یا دولت، شناخته شده  و معتبر باشد که با ملاحظۀ اعتبار و حیثیت آن در جامعه و جهان ، احتمال ایجاد اختلال در سیستم این رمزارز و یا از بین بردن آن در نظر عقلا منتفی باشد.

در این موارد از جهات یاد شده، رمزارز مزبور با مشکل «احتمال عقلائی ضرر قابل توجه» مواجه نیست و از نظر شرعی دارای ارزش و مالیت خواهد بود و در اختیار قرارد دادن دانش فنی، سرمایه گذاری و انجام فرآیند ماینینگ برای تولید این نوع رمزارز و نیز خرید و فروش آن جایز است.

با توجه به این توضیحات از آنجایی که سکه های حاصل از بازی های مانند نات کوین، همستر و ...  از نظر شخص یا سازمان یا دولتی که بر آن نظارت و تسلط دارد، وضعیت مشخصی ندارد، مبادله با آن جایز نیست، مگر این که احراز شود هیچ گونه ضرری متوجه صاحبان و استخراج کنندگان آن نمی شود. البته به نظر می رسد استخراج آن به شکلی بیمارگونه اشخاص را از فعالیت های سالم اقتصادی باز می دارد و امید واهی به دستیابی به ثروتی کلان از این طریق افراد را به بیماری های مختلف جسمی و روانی گرفتار می کند، بنا بر این، گسترش بازی با این گونه  بازی ها ظاهراً نوعی آسیب اجتماعی است که برخی مشکلات موجود باعث اقبال به آن شده  و باید از سوی مسئولان با کارشناسی دقیق  شناسایی و درمان شود و از این جهت حتی پرداختن به این بازی ها خالی از مشکل نیست و بنا بر احتیاط واجب، باید از آن اجتناب شود. 
مهدی هادوی تهرانی.     19-3-1403