حضرت استاد آیت الله هادوی تهرانی از جمله چهره های شناخته شده ای است که در مباحث مختلف علوم دینی دارای تألیفات گوناگون است. یکی از مهمترین کتاب هایی که درباره ولایت فقیه و مباحث پیرامون آن نوشته شده است، کتاب «ولایت و دیانت» ایشان است. کتابی که در عین ایجاز به هیچ وجه از اتقان و استواری اش کم نشده و از جامعیت کاملی برخوردار است. در گفت وگو با وی درباره نگاه حضرت امام(ره) به ولایت فقیه صحبت کرده ایم. بحث را از جایی شروع کنیم که حضرت امام رحمت الله علیه آغاز کردند. ایشان در پاراگراف اول کتاب ولایت فقیه می گویند که مفهوم ولایت فقیه از آن دسته مفاهیمی است که تصور آن موجب تصدیق آن می شود. لطفا بفرمایید که نگرش حضرت امام به ولایت فقیه چگونه است که صِرف تصور آن را، موجب تصدیقش می دانند؟ ببینید مقصود امام این است که کسی که مفاهیم مربوط به بحث حکومت اسلامی و ولایت فقیه را بداند، نمی تواند غیر آن را تصور کند. اما باید توجه کرد که آن مفاهیم چیست؟ اولا، توجه به این نکته که اسلام اختصاص به مسائل شخصی و فردی ندارد و در امور اجتماعی سیاسی نیز وظایف و تکالیفی را تعیین کرده است. ثانیا، توجه به این نکته ضروری است که این مسئولیت های سیاسی اجتماعی نیازمند یک مصدر حکومتی است که آن احکام را انجام دهد. خب این مصدر حکومت در زمان نبی مکرم اسلام و حضرات معصومین خود ایشان بوده اند. حال نکته این است که در زمان غیبت کبری مصدر این حکومت چه کسی باید باشد. خب در این جاست که بحث ولایت فقیه مطرح می شود، یعنی در زمان غیبت این امور به دست کسی است که دارای خصوصیات سه گانه علم، تقوا و درایت باشد. حضرت امام می فرماید اگر ما این مسائل را درست درک بکنیم یعنی باید بگوییم که ولایت فقیه یعنی ولایتِ فقاهت ملتزم به احکام شرعی با درایت که بتواند آن احکام اجتماعی را در صحنه اجتماعی پیاده کند. خب به این معنا واضح است که اگر اسلام حکومتی دارد و احکام حکومتی نیز دارد، باید در راس این حکومت، یک فرد فقیه با تقوا که توانایی مدیریت دارد، قرار بگیرد. در نگرشی که حضرت امام به مسئله ولایت فقیه دارند، نگرش ایشان یک نگرش فقهی است یا یک نگرش کلامی؟ اول من خود سئوال را تبیین کنم. ببینید وقتی شما می پرسید که آیا این مسئله یک مسئله کلامی است یا یک مسئله فقهی، یعنی آیا یک مسئله اعتقادی است یا این که جزو امور عملی ماست. از یک منظر، مسئله ولایت فقیه یک بعد نظری پیدا می کند و به اعتقادات مربوط می شود، به این معنا که شما معتقد باشید که اسلام در اجتماعیات نیز صحبت دارد و محدود به امور فردی نیست. از طرف دیگر آن وظایفی که در حوزه عمل سیاسی قرار می گیرند و باید انجام شوند واضح است که مربوط به فقه اند و در مجموعه مباحث فقهی قرار می گیرد. و این مسئله که آیا اسلام در دوران غیبت، انسان ها را به حال خودشان رها کرده است، بدون هیچ گونه حکومت و الگوی حکومتی و... که خب دوباره این مسئله یک بحث کلامی است از این جهت. اما خود این الگوی حکومت و شکل و ساختار نظام ولایت فقیه یک بحث فقهی است که شامل خصوصیات ولی فقیه و گستره وظایف و اختیاراتش و... می شود. به همین دلیل است که بحث ولایت فقیه در آثار فقهی ما مطرح شده است و ما بحثی از آن در آثار کلامی متقدمین مان نمی بینیم. اگرچه که برخی از معاصرین این مسئله را مطرح کرده اند که بحث ولایت فقیه از مباحث کلامی است و در امتداد ولایت امام مطرح می شود و این حرف بنفسه حرف درستی هم هست، اما در آثار کلامی قدما اثری از آن وجود ندارد، بلکه در آثار فقهی ما مطرح شده است. پس کلیت بحث ولایت فقیه یک بحث کلامی است و خصوصیات این بحث از مباحث فقهی به حساب می آید. فلذاست که از قدیمی ترین متن فقهی مفصلی که به دست ما رسیده – یعنی مقنعه شیخ مفید- ما بحث ولایت فقیه را داریم تا امروز که در آثار معاصرین نیز وجود دارد. البته این بحث در منابع برادران اهل سنت نیز وجود دارد و من در بحثی که در خدمت دوستان اهل سنت بودیم، به این مسئله اشاره کردم. مثلا در کتاب احیاء العلوم غزالی می بینیم که غزالی در همان مقدمات به ضرورت وجود یک سلطانی اشاره می کند که مردم به خاطر او از حقوق خودشان تجاوز نکنند، ولی مطرح می کند که این سلطان نیازمند یک مرشد و معلم است و تبیین می کند که این مرشد و معلم عبارت است از یک فقیه. یعنی در یک نگاه بدوی ممکن است که شما بگویید که او ضرورت سلطان را بررسی کرده، ولی در واقع غزالی مقام فقیه را بالاتر از سلطان قرار می دهد و برای سلطان نقشی مانند مدیر اجرایی یا آن چیزی که امروزه ما به آن رییس جمهور می گوییم قائل است. توجه به این نکته نیز ضروری است که اصطلاح ولایت فقیه یک اصطلاح متاخر است و در کتب فقهی گذشته وجود ندارد، اما مباحثی که در کتب فقهی وجود دارد کاملا مفاد ولایت فقیه را ثابت می کند. مثلا در کتاب ابوالصلاح حلبی که شاگرد شیخ مفید است بخشی است تحت عنوان«تنفیذ الاحکام» که در آن شرایطی را که برای فقیه برمی شمارد، دقیقا همان چیزهایی است که در قانون اساسی، در شرایط رهبر و ولی فقیه ذکر شده است. همان طور که مستحضر هستید، جناب آیت الله خویی ادلّه لفظیه ولایت فقیه را تام نمی دانند، فلذا برای اثبات ولایت فقیه استناد کرده اند به «ادلّه لبّیه» و چون ادله لبیه اطلاق ندارد، ایشان بحث ولایت مطلقه فقیه را نپذیرفتند. اما سئوال بنده این است که مستند امام برای بحث ولایت فقیه چه بود که ایشان علاوه بر آن که ولایت مطلقه فقیه را پذیرفتند، فرمودند که ولایت فقیه همان ولایت رسول الله است؟ ببینید، نباید اشتباه شود که مرحوم جناب خویی بحث ولایت فقیه را نپذیرفتند و امام پذیرفتند. چراکه ما هیچ فقیهی را در تاریخ شیعه نداریم که بحث ولایت فقیه را کلا منکر باشد، بلکه بحث برسر حدود و اختیارات فقیه است. اما باید گفت که نظر حضرت امام در این باب نظر جمهور و غالب فقهای شیعه است و جناب آیت الله خویی از جمله کسانی است که از جمهور فقها فاصله گرفته است. شما می بینید که در کنار امام و هم رأی با امام، بزرگانی مانند مرحوم صاحب جواهر وجود دارند که می گویند کسی که در ولایت عامه فقیه تردید می کند، بویی از فقاهت نبرده است و با روایات اهل بیت سلام الله علیهم آشنایی ندارد. و این که آیت الله خویی در بحث ولایت فقیه از عامه علما فاصله گرفته اند، مربوط می شود به نگاه خاصی که ایشان در سند روایات، ظهور و دلالت روایات و... دارند که در موارد دیگری نیز بر نظرات ایشان تاثیر گذاشته و ایشان را از جمهور فقها جدا کرده است. البته یک مغالطه ای نیز عده ای می کنند و می گویند که ولایت مطلقه فقیه که امام می گوید با ولایت عامه فقیه که بزرگانی مانند صاحب جواهر می گویند، تفاوت دارد. درواقع عده ای خواسته اند با این کار نشان دهند که دیدگاه امام در بحث ولایت فقیه، یک دیدگاه خاصی است که با مباحث دیگر فقها متفاوت است. این حرف درست نیست. اگر شما به کتاب صاحب جواهر رجوع کنید، می بینید که آن سوالی که ایشان می خواسته به آن پاسخ دهد این است که آیا در دوران غیبت، تمام اختیارات ولایی معصومین به فقیه سپرده شده است یا نه؟ و از این بحث تعبیر می کند به ولایت عامه فقیه. در حالی که امام تعبیر می کنند به ولایت مطلقه فقیه. من در کتاب ولایت و دیانت سعی کردم نشان بدهم که این تفاوت تعبیر به تفاوت مصطلحات اصولی این دو بزرگوار باز می گردد، نه به تفاوت دیدگاه فقهی آن ها درباره این موضوع. هر دو یک معنا مد نظرشان است، ولی با دو عبارت. به این صورت که مرحوم صاحب جواهر که تعبیر «عامه» را می گویند معنای لغوی، آن را اراده کرده اند که در مقابل آن ولایت خاصه است یعنی ولایت در حیطه های خاصه در تمامی موارد و حیطه ها. در حالی که حضرت امام از لفظ «مطلقه» معنای اصطلاحی آن را اراده کرده اند. اگر امام می گویند ولایت فقیه همان ولایت رسول الله است، از همین جهت است. یعنی محدوده ولایی فقیه همان محدوده ولایی رسول اکرم است. و البته واضح است که مد نظر ایشان این نیست که ولی فقیه تمام صفات و مقاماتی را که نبی مکرم داشته اند، داراست. این ولایت مطلقه که می گوییم از دوجهت است. یکی از جهت افراد و آحاد است که تحت ولایت فقیه قرار می گیرند که در این مورد یعنی ولایت فقیه شامل تمامی افراد جامعه می شود، حتی مجتهدین دیگر، دوم این که این قید مطلقه در شئون و اختیارات فقیه جاری است. یعنی تمامی شئون اجتماعی و سیاسی را شامل می شود. کسانی که ولایت مطلقه فقیه را قبول دارند-که اکثر قریب به اتفاق فقهای شیعه را در بر می گیرد- این دو حیطه مد نظرشان است. در اصل می توان گفت ما در بین فقهای شیعه تا همین دویست سال پیش مخالفی برای ولایت فقیه نمی یابیم و به همین دلیل است که مرحوم صاحب جواهر، آن عبارات تند را در مورد کسانی که در ولایت عامه فقیه تردید کنند به کار می برد. اما نکته ای که لازم است در انتهای این سئوال مطرح کنم این مسئله است که تفاوت بین بحث ولایت فقیه از دیدگاه امام و دیدگاه آیت الله خویی، ثمره عملی اندکی دارد. به عبارت دیگر، درست است که آقای خویی چون ادله لفظیه ولایت فقیه را نمی پذیرد، به تبع آن اطلاق ادله را نیز نمی پذیرد، اما چون ایشان تصرف فقیه در امور حسبه را می پذیرد، فلذا بسیاری از تصرفات فقیه را داخل در همین موضوع دانسته و آن ها را نه تنها می پذیرد، بلکه آن ها را ضروری نیز می داند. فقط در یک حیطه خیلی کوچکی است که این تفاوت نظری دارای توابع عملی نیز می شود. حالا سئوال بنده این است که آیا با نگرش آقای خویی به مسئله ولایت فقیه که اثبات آن از طریق امور حسبه است، می توان حکومت اسلامی تشکیل داد؟ بله، اصل این مسئله که باید امور مردم سامان پیدا کند و مدیریت شود خودش از امور حسبه است. این واضح است که مردم نیازمند یک مدیریت اجتماعی هستند وگرنه دچار بی قانونی و بی نظمی عمومی می شوند. مثلا مردم خودشان احساس این وظیفه را می کنند که خانه و منزل خودشان را تمیز کرده و در قدم بعدی آن را آباد کنند. اما احساس وظیفه نمی کنند که شهر و خیابان و حتی کوچه ای که در آن زندگی می کنند را تمیز و آباد کنند. این مسئله خیلی مهم است. قدما می گفتند که دلیل نیاز ما به حکومت به خاطر جلوگیری از تعدی مردم به حقوق یکدیگر است، اما حالا فرض کنید که مردم بسیار متمدنی پیدا کردیم که به هیچ وجه به حقوق یکدیگر تجاوز نمی کردند، حالا آیا باید گفت که ما دیگر به حکومت نیاز نداریم؟ نخیر، به خاطر این که حکومت تنها متولی جلوگیری از تعدی و تجاوز به حقوق دیگران نیست، چراکه یک سری از وظایف عمومی در جامعه وجود دارد که کسی خود را متولی آن نمی داند مثل همین مثال هایی که بالا زدم. فلذاست که وجود حکومت ضروری است و آن تعبیری که امیرالمومنین دارند که «لابُدّ مِن أمیرٍ برٍّ أو فاجر» ناظر به همین مسئله است. حالا برگردیم به بحث خودمان، یعنی اگر شما مانند آقای خویی اثبات ولایت فقیه را از طریق امور حسبه انجام دهید و آن را محدود به قدر متیقّن و امور حسبه کنید، باز هم ولایت فقیه جامع الشرایط را می پذیرید و در نهایت تشکیل حکومت را نیز می پذیرند چراکه خود اصل حکومت از امور حسبه است و اگر شما دقیق به امور حسبه دقت کنید، می بینید که امور حسبه چیزی نیست مگر حفظ جان مومنین و تسهیل امور آنان. و هر دو این ها فقط در امر حکومت امکان پذیر است، مثلا شما برای حفظ جان و امنیت مومنین نیازمند یک نیروی نظامی هستید و برای تدبیر امور مومنین مانند ساختن راه ها و... نیز نیازمند یک حکومت هستید که این مدیریت اجتماعی را بپذیرد. بنابراین که اگر شما با همین نظریه قدر متیقن بروید جلو درنهایت می بینید که کم کم تک تک نهادهای حکومتی شکل گرفت. و اثر عملی اش در جاهای کوچکی است نه در اصل تشکیل حکومت اسلامی. مثلا شما می خواهید خیابانی بکشید که رفت و آمد مردم تسهیل شود و وقت کمتری را مردم در ترافیک بگذرانند حالا این جا یک مغازه داری، مغازه اش را به حکومت نمی فروشد و در نگاه بدوی هم حق دارد چراکه «الناس مسلطون علی اموالهم». در این جا با توجه به نگاه حضرت امام، شما به راحتی می توانید آن شخص را به زور مجبور به فروش مغازه اش کنید، اما در نگاه حسبه تا این امر-کشیدن خیابان- ضروری نشود، شما اجازه ندارید که آن شخص را مجبور به فروش مغازه اش کنید. چراکه با نگاه قدر متیقّن این جا هنوز وارد بحث حسبه نشده است. به عبارت دیگر، حکومتی که از راه حسبه اثبات و تشکیل شده است یک حکومتی است که دست و پایش بسته است و با معذوریت های عملی فراوانی مواجه است. یعنی ابتدا باید صبر کند تا یک چیزی ضرورت پیدا بکند تا وارد امور حسبه بشود و به تبع حسبه قدر متیقّن شامل آن هم بشود تا بعدا حکومت بتواند در آن دخل و تصرف حکومتی کند، اما در نگاه حضرت امام این گونه نیست و حکومت پیش از رسیدن به بحران و حتی برای جلوگیری از بحران نیز می تواند اعمال نظر حکومتی کند. فلذاست که می تواند مثلا بگوید اگر این خیابان عریض نشود توابع اقتصادی، زیست محیطی، اخلاق اجتماعی و... دارد و حالا که مصلحت عمومی اقتضا می کند با این که هنوز تعریض خیابان ضروری به معنای اخص کلمه نشده است باز هم حکومت می تواند در این جا اعمال قدرت کند و مردم را مجبور به فروش ملک هایشان کند. و این هم ریشه در آیه قرآن دارد که «النّبی أولی بالمومنین من أنفسهم» و حالا که شئون اجتماعی و حکومتی نبی به فقیه جامع الشرایط رسیده است او نیز در این موارد «أولی» می شود، یعنی این که همان کاری که شما می توانستید رأسا اقدام به آن کنید- مانند همین فروش منزل- حالا فقیه این کار را می کند و خانه شما را می فروشد و پولش را به شما می دهد. به عنوان سئوال آخر، به نظر شما چه امری باعث شد که تبیین حضرت امام«ره» یک تبیین ویژه ای بشود. آیا این ویژه شدن صرفا به دلیل سیر تاریخی قضیه بود که حضرت امام علاوه بر تبیین قضیه برای عملی شدن آن هم اقدام کردند یا این که در خود تبیین حضرت امام یک نکات ویژه ای وجود داشت؟ تعبیری امام در مقدمه بحث ولایت فقیه دارند و می گویند که آن چیزی را که ما در این جا می گوییم، بحثی است که اساسش را قدما گفته اند و ما فقط یک نکاتی را به آن ها اضافه می کنیم. در اوائل انقلاب، عده ای آمدند و گفتند که این نظریه از ابداعات حضرت امام است. بعدا گفتند نه، این را اولین بار مرحوم نراقی در «عوائدالایام» گفته است. در حالی که اصلا مسئله این گونه نیست. یعنی ما در کتاب شیخ مفید که قدیمی ترین کتاب فقهی شیعه است عبارات واضحی مبنی بر ولایت فقیه در دوران غیبت کبری داریم و این چیزی است که از روایات معصومین سلام الله علیهم به ما رسیده است. و از مهمترین هایش، همان توقیع حضرت حجت علیه السلام است که ما بر روی آن خیلی تأکید داریم هم از جهت سند و هم از جهت دلالت. که حضرت در آن جا دارند زمینه سازی غیبت کبری را می کنند که شیعیان در زمان غیبت کبری سردرگم نباشند و این بحث از زمان خود رسول مکرم اسلام شروع شده است و حضرت امام می فرمایند که مد نظر از «خلفائی» در عبارت «اللهم ارحم خلفائی» حضرات معصومین نیستند بلکه فقهای جامع الشرایط هستند تا این که می رسد به امام صادق(ع) و آن مقبوله عمربن حنظله و تا این که می رسیم به خود حضرت حجت و آن توقیع معروف. یعنی می خواهم بگویم که این بحثی است که در کلام تمامی حضرات معصومین نیز وجود داشته است و بحثی نبوده که ناآشنا برای فقها باشد؛ فلذاست که مرحوم صاحب جواهر می گوید که کسی که ولایت فقیه را انکار کند بویی از فقه آل محمد صلوات الله علیهم اجمعین نبرده است. یعنی این قدر مطلب بدیهی بوده است. در مورد امام می توان گفت که چه بسا ایشان در اصل بحث ولایت فقیه یک ابداع ویژه ای نکرده اند، بلکه صرف توجه دادن امام به این مسئله خودش یک مسئله بسیار مهمی بود. اما از جهت دیگر وقتی ما به آثار فقها مراجعه می کنیم، مثلا به همین کتاب مقنعه شیخ مفید، می بینیم ایشان می گویند که اگر اجرای احکام امر به معروف و نهی از منکر در آخرین مرحله آن که قتل است، برای فقیه «ممکن» بود باید آن را انجام دهد. و آن را با عبارت «إن أمکن» مطرح می کند و این بحث در فقه بعدها این گونه طرح می شود که حالا که برای ما امکان تحقق این احکام و حکومت اسلامی وجود ندارد، پس ما دیگر وظیفه ای نداریم. امام این بحث را این گونه عوض کردند که اگر امکان این امر –تحقق حکومت اسلامی- به صورت بالفعل وجود ندارد، به این معنا نیست که من برای محقق شدن آن و ممکن شدنش نباید تلاشی بکنم. این خودش یک بحث جدیدی بود که اگر الان امکانش وجود ندارد، تو باید مقدمات آن را برای مثلا ده سال آینده فراهم بکنی. به عبارت دقیق و فنی، امام مسئله را این گونه تبیین کردند که مسئله حکومت اسلامی تکلیفی نیست که مشروط به تحقق مقدمات باشد، بلکه تکلیفی است که اگر مقدماتش فراهم نیست، شما باید بروید و مقدماتش را هم فراهم کنید. دقیقا مثل مسئله حج. کسی نمی تواند بگوید که من وظیفه ام هست که به حج بروم و مثلا در روز نهم ذی الحجه بیاید بگوید که دیگر که امکان حج رفتن الان فراهم نیست، پس حج از گردن من ساقط شده است. بلکه شما باید به گونه ای مقدمه سازی کنید که در روز نهم ذی الحجه در سرزمین مکه باشید تا بتوانید اعمالتان را به جا بیاورید. و به عبارت فقهی، نوآوری امام این بود که مسئله تشکیل حکومت اسلامی را شرط واجب می دانستند، برخلاف قدما که آن را شرط وجوب می دانستند. یعنی امام می گویند وجوب مسئله سرجایش ثابت است و شما برای این که بتوانید آن را انجام بدهید، باید بروید و مقدمات آن را فراهم کنید و این حقیقتا بحث جدید و نویی بود. در نهایت هم اهمیت امام در این است که خودش نیز در این میدان وارد شد و بر علیه حکومت جور اقدام کرد و توانست چیزی که بزرگان می گفتند محال است، آن را محقق کرد. یعنی آن چیزی را که نه بزرگان حوزه می توانستند باور کنند و نه حکومت شاه و نه حتی حکومت های بیگانه احتمال آن را می دادند، ایشان آمدند و آن را محقق کردند. و این بحثی است که هنوز جای کار و جای تبیین بهتر دارد و از جانب بسیاری-اعم از موافقین و مخالفین- مورد سوء فهم واقع شده است. و یک عده می آیند و به صورت غیر تخصصی به مسئله می پردازند و مثلا می گویند که شیخ انصاری با ولایت فقیه مخالف است! آخر کجا مرحوم شیخ این چنین حرفی را می زند؟ در حالی که خود شیخ در کتاب مکاسب تصریح می کنند که آن چه که برای حکام در حکومت ها ثابت است، قطعا به صورت قدر متیقّن برای فقیه جامع الشرایط نیز ثابت است. دفتر آیت الله هادوی تهرانی --------------------------------- لینک مرتبط: پایگاه اطلاع رسانی حوزه

استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: گاهی برای رسیدن به خواسته خود در زندگی بسیار تلاش می کنیم، اما به نتیجه نمی رسیم، دلیل آن این است که راه اصلی نتیجه گرفتن را نمی دانیم، برای رسیدن به نتایج در زندگی باید رابطه بین خود و خدا را اصلاح کنیم. به گزارش شفقنا، آیت‌الله هادوی تهرانی در سلسله جلسات تفسیر سوره زمر، اظهار کرد: خداوند در سوره زمر فرمودند: مگر نمی دانید که بسط و محدودیت رزق، دست خداست. این فرموده بدین معناست که ما در محدودیت و بسط رزق نقشی نداریم و از ناحیه خداست، اما کسی که تقوای الهی داشته باشد «یَجعَل لَه مَخرَجاً وَ یَرزُقهُ مِن حَیثُ لا یَحتَسِب» او گفت: ما برای اینکه به اهدافمان در زندگی برسیم، خیلی زحمت می کشیم ولی گاهی اوقات علی رغم زحمت های زیاد، به آنچه می خواهیم نمی رسیم. عده ای را می بینیم که به نظر می آید خیلی دست و پا نمی زنند ولی به آنچه می خواهند می رسند. شاید یک نکته این است که آن ها متوجه شدند برای اینکه به یک نتیجه برسند، مسیر از کجاست و ما متوجه نشدیم. ما فکر می کنیم برای اینکه مثلاً فلان کار ما در یک اداره ای درست شود، باید با رییس آنجا آشنا یا اینکه پارتی داشته باشیم، همه این زحمات را می کشیم، ولی آخرش هم نمی شود چون نفهمیدیم برای اینکه این کارها درست شود، أَنَّ اللَّهَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن یَشَآءُ برای هر کس که خودش بخواهد. او ادامه داد: خواست خدا مانند خواست ما بی حساب نیست؛ اگر برای کسی یقدر است، نکته ای دارد و همانطور بالعکس. اگر ما می خواهیم به نتایجی در زندگی برسیم، از این آیه یک نکته مهم به دست می آید و آن این است که مهمترین مسئله برای رسیدن به نتایج این است که رابطه بین خود و خدا را اصلاح کنیم. هادوی تهرانی با بیان اینکه اصل…

به مناسبت اعیاد شعبانیه، مراسم جشن ولادت امام علی بن الحسین زین العابدین (علیه السلام) در دفتر «آیت الله هادوی تهرانی» با حضور وی برگزار می‌شود. این مراسم فردا یک شنبه 2 اردیبهشت ماه ساعت 12:15 با سخنرانی «استاد ابراهیمیان آملی» برگزار خواهد شد. گفتنی است؛ محبان و شیعیان می‌توانند برای شرکت در این مراسم جشن و سرور اهل بیت(ع) در آدرس قم، 55 متری عمار یاسر، کوچه 15، پلاک 82، موسسه رواق حکمت حاضر شوند. دفتر آیت الله هادوی تهرانی

استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: افرادی در کشور هستند که پول‌های آنچنانی بابت مسئولیت می‌گیرند ولی ساعاتی که باید مشغول کار خود باشند در جای دیگر فعالیت دارند و دنبال تثبیت موقعیت خود هستند. به گزارش ایکنا؛ آیت‌الله هادوی تهرانی در ادامه سلسله جلسات تفسیر سوره حجرات گفت: در این سوره تعدادی از آیات با خطاب «آمنوا» و برخی نیز با «ایها الناس» بیان شده است. وی افزود: خداوند در ادامه نیز ملاک کرامت در نزد خداوند را تقوا و ایمان و نه سیاه و سفید و این نژاد و آن نژاد و ... برشمرد که برخلاف تفکر یهود است که خود را برترین نژاد بشر می‌دانند و این تفکر در ارمنی‌ها نیز که خود را نسبت به سایر مسیحیان برتر می‌دانند وجود دارد. هادوی تهرانی با اشاره به تعبیر علیم خبیر به معنای اینکه خدا از درون انسان‌ها آگاه است عنوان کرد: وقتی پرده‌ها افتاد آن وقت معلوم می‌شود چه کسی بالا و چه کسی پائین‌تر است؛ امروز ممکن است کسانی کم‌اهمیت باشند و دیده نشوند ولی در قیامت خیلی بالا باشند. این استاد تفسیر بیان کرد: افرادی در کشور هستند که پول‌های آنچنانی بابت مسئولیت می‌گیرند ولی ساعاتی که باید مشغول کار خود باشند در جای دیگر فعالیت دارند و دنبال تثبیت موقعیت خود هستند. وی افزود: برخی از ما هم تصور می‌کنیم که نماز جماعتی می‌خوانیم خیلی مؤمن هستیم در حالی که این مسئله، صرفا ملاک نیست بلکه نماز ابزاری برای کسب تقوا و ایمان بیشتر است. وی با بیان اینکه برخی دو رکعت نماز می‌خوانند و از آن طرف طوری با بیت‌المال رفتار می‌کنند که گویی ارث آنان است تاکید کرد: این افراد، بیت‌المال را صرف کارهای مختلف برای تثبیت موقعیت خودشان می‌کنند و یا برخی کارمندان پول…

به گزارش شفقنا، در جلسه هیأت مشورتی نشست که با حضور اساتید عضو این هیأت، شامگاه چهارشنبه ۲۹ فروردین ماه ۹۷ و همزمان با آغاز اعیاد شعبانیه در مدرسه علمیه آیت الله العظمی گلپایگانی برگزار شد، به شبهات و حواشی نسبت داده شده به نشست پاسخ داده شد. متن سخنان حضرت آیت الله هادوی تهرانی به این شرح است: من چند نکته راجع به نشست عرض کنم، همانطور که مستحضر هستید این نشست حدود ۱۴ ، ۱۵ سال پیش به صورت خود جوش شکل گرفت، از ابتدای شکل گیری، مراجع عظام از این جریان با اطلاع بودند و همه آنها این نشست را تایید کردند. مراجع آن زمان همه گفتند که این یک حرکتی است که ضرورت دارد و مناسب است، بعد مسائلی پیدا شد که ما خدمت مرحوم آیت الله مشکینی جلسه داشتیم، آنجا تعبیری داشتند و فرمودند، شما یک کار واجبی را که زمین مانده بود انجام دادید. داستان دیدار با آقای روحانی را اشاره کنم که این جلسه به اصرار دفتر ایشان انجام شد و غیر از ما مجموعه های دیگر حوزوی نیز با ایشان دیدار داشتند. در آن جلسه گفتیم، ما معتقدیم و هنوز هم بر این اعتقاد پافشاری می کنیم «روحانی به ما هو روحانی» یعنی «آخوند به ما هو آخوند» نه شخص جناب آقای روحانی، باید فراجناحی باشد و برای جریانات سیاسی پدری کند، هر جا دید یک جریانی اشتباه می کند، تذکر بدهد و هر جا مشاهده کرد درست عمل می کند، حمایت کند. به همین دلیل بنده و امثال بنده مورد فشار برخی جریانات سیاسی در لحظات خاص بوده ایم که از یک کاندیدا و جرایانات خاص حمایت کنیم و ما زیر بار نرفتیم و گاهی این رفقا چندین سال از ما قهر کردند. من استدلالم از نگاه شخصی این بوده است که آخوند به ما هو آخوند» ، باید برای همه جناح های سیاسی پدری کند به همین دلیل، به صورت…

آیت الله هادوی تهرانی در جمع زوج های جوان شیعه از کشورهای مختلف به ایراد سخنرانی پرداختند. به گزارش واحد سردبیری، پیرو هماهنگی های بعمل آمده گروهی از زوج های جوان شیعه از کشورهای کانادا، سوئد، ماداگاسکار، انگلستان و هند روز سه شنبه 25 فروردین ماه 1397 با حضور در دفتر حضرت آیت الله هادوی تهرانی ضمن دیدار با معظم له از بیانات ارزشمند این استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم بهره بردند. آیت الله هادوی تهرانی ضمن خوش آمدگویی به ایشان در خصوص موضوع «ازدواج مقدس» مطالب ارزشمندی را به زبان انگلیسی ارائه دادند. ایشان با اشاره به بحث عشق و شکل گیری آن قبل و بعد از ازدواج فرمودند: بعضی از افراد قبل از ازدواج درجه عشق شان بسیار بالاست اما مدت کمی که از ازدواج آنها می گذرد این عشق تنزل پیدا کرده و گاها تبدیل به نفرت می شود. برای همین مهم این است که با توجه به آموزه های اسلام این عشق ایجاد شده بین زن و شوهر را تقویت و به ثبات رساند. استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم در ادامه ضمن توضیحی مختصر در خصوص ماه عسل و اینکه کل زندگی زناشویی انسان بایستی همچون ماه عسل خوب و سرشار از عشق باشد افزودند بین یک زن و شوهر همیشه اختلافهایی وجود دارد اما مهمترین مسئله طبق آموزه های اسلام صبر است که خداوند متعال فرموده است ان الله مع الصابرین. ایشان ادامه دادند: رعایت احترام همسر و ابراز محبت و عشق به وی باعث تقویت رابطه و ثبات عشق بین یکدیگر خواهد شد. اگر مردی همیشه به همسرش ابراز محبت کند به نحوی که گویا تازه با وی آشنا شده و او را ملاقات کرده است، رابطه و عشق بین آنها پایدار خواهد ماند. آیت الله هادوی تهرانی در ادامه فرمایشاتشان به تفاوت بین مسیحیت و اسلام در مورد ازدواج اشاره کردند و فرمودند…

استاد تفسیر حوزه علمیه گفت: بسط و محدودیت رزق در دست خداست اما عواملی دارد که به ما مربوط است و اعمال ما در آن موثر است و از جمله مهمترین عوامل توسعه و بسط رزق، تقواست. به گزارش ایکنا؛ آیت‌الله هادوی تهرانی در ادامه سلسله جلسات تفسیر سوره زمر با اشاره به آیه ۵۲ گفت: در ادامه آیات این سوره، خداوند فرمود که رازق همه چیز خداست و اوست که روزی افراد را تعیین می‌کند حال این روزی کم و یا زیاد باشد. وی افزود: در آیات ابتدایی سوره طلاق نیز این مطلب با نگاه دیگری مطرح شده و خدا فرموده که «وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ»؛ ما برای اهل تقوا یک راه و گریزی فراهم می‌کنیم تا از تنگناها بیرون بیایند و به آنان از جایی که گمان و تصور نمی‌کنند روزی می‌دهیم که مضمون همین آیه سوره زمر است. استاد تفسیر حوزه علمیه بیان کرد: بسط و محدودیت رزق در دست خداست اما عواملی دارد که به ما مربوط است و اعمال ما در آن موثر است و از جمله مهم‌ترین عوامل توسعه و بسط رزق، تقواست و این روزی، «من حیث لا یحتسب» است. هادوی تهرانی با بیان اینکه بنده سال‌های قبل در درس لمعه این نظر را مطرح کردم که دریافت پول به صورت رهن و اجاره در برابر خانه از مصادیق رباست که امام خمینی(ره) نیز در اوائل این نظر را داشتند و بعدها عدول کردند، اظهار کرد: یکی از دوستان ما در اوائل طلبگی به این مسئله مبتلا شد و به علت تقوایی که داشت و این حکم را رعایت کرد از راهی که تصور هم نمی‌کرد برای او پولی فراهم شد و توانست با همان پول، خانه بخرد. دفتر آیت الله هادوی تهرانی ----------------------------------- لینک مرتبط: - ایکنا - شفقنا

استاد دروس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم با بیان اینکه تقوا؛ تنها ملاک برتری انسان‌ها از دید قرآن است گفت: قرآن، گفت‌وگوی تمدن‌ها را به رسمیت شناخته که موید آن تعبیر «لِتَعَارَفُوا» در آیه ۱۳ حجرات است. به گزارش ایکنا؛ آیت‌الله هادوی تهرانی در ادامه تفسیر سوره حجرات با اشاره به آیه ۱۳ این سوره؛ «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ» گفت: در اینجا روشن شده است که انسان یا مونث است و یا مذکر و جنس ثالثی وجود ندارد که می‌توانید برای توضیح بیشتر به برخی مقالات نوشته شده مراجعه کنید. وی با اشاره به تعبیر لتعارفوا افزود: این تعبیر تاکید بر ارتباط میان فرهنگ‌ها، تمدن‌ها، ادیان و ... است که در سال ۲۰۰۰ بحث گفت‌وگوی تمدن‌ها در سطح بین‌المللی مطرح شد ولی عمر کوتاهی داشت و سریعا متوقف شد. وی ادامه داد: قرآن فرموده این که ما شما را به صورت قبیله‌ها و گروه‌های مختلف آفریدیم برای ایجاد ارتباط میان شما بوده است؛ بنابراین قرآن تنوع و ارتباط فرهنگی را پذیرفته و برای مسلمین دراین کار، ضوابطی قرار داده است. هادوی تهرانی اظهارکرد: ارزش‌های اسلامی در تحقق بیرونی و فرهنگ‌های مختلف اسلامی، در کلیاتی مشترک هستند ولی هر کدام، خصوصیاتی هم دارند که این تنوع فرهنگ، عامل رشد و نشاط و پیشرفت است. وی تاکید کرد: انسان با هر فرهنگی اعم از لر و کرد و دزفولی و این کشور و آن کشور که باشد تنها ملاک برتری او تقواست؛ نه قومیتی بر قومیت و نه جنسیتی بر جنسیت دیگر برتری دارد؛ لذا بی سواد با تقوا بر باسواد بی تقوا و زن مومن کنیز بر زن کافر آزاد…