شخصی تقاضای تسهیلات برای گذران هزینه های جاری زندگی خود را دارد و تنها دارایی با اهمیت وی ملک شخصی است ، اگر بخواهد ملک خود را به بانک واگذار نماید به شرط اینکه بتواند تا پایان عمر خود در آن سکونت داشته باشد و بانک نیز هزینه ای از بابت سکونت وی از متقاضی دریافت نکند و تنها به سود متعلق به تسهیلات (دریافت اصل و سود پس از فوت متقاضی) بسنده نماید ، آیا عقد قرارداد صلح عمری بین این دو شخصیت از وجاهت شرعی برخوردار است یا خیر؟ بطور مثال فرض کنید آقای حسینی دارای یک ملک شخصی به ارزش 2 میلیارد تومان است. این شخص که دارای چندسر عائله است توان پرداخت هزینه های جاری را نداشته و تصمیم به دریافت تسهیلات میگیرد. راه حل ساده آقای حسینی این است که وی می تواند با دریافت یک مبلغ یکجا( در حدود 1.5میلیارد تومان) و وثیقه گذاری ملک خود که منجر به پرداخت ماهانه اقساط (اصل و سود) وام می شود، اقدام به دریافت تسهیلات نماید. در این حالت احتمال تصرف قهری ملک توسط بانک در صورت عدم پرداخت اقساط بسیار محتمل است. سود دریافتی از وام گیرنده عموماً بیش از 20% در سال منظور میگردد که در اقساط منظور می گردد. اما راه حل دیگری که در کشورهای توسعه یافته حتی کشورهای اسلامی درحال اجراست این است که ایشان ملک را به بانک به قیمت 1.5 میلیارد تومان بفروشد با این تفاوت که ثمن معامله را بصورت ماهیانه (بطور مثال ماهیانه 20 میلیون تومان) دریافت نماید و این دریافت های ماهیانه تا زمان فوت ایشان ادامه یابد (با این شرط که بانک تا پایان عمر متقاضی به ایشان اجازه میدهد تا ملک را بدون پرداخت حتی یک ریال اجاره بها تصرف نماید) . پس از آن ، بانک ملک را ( با اولویت وراث) به فروش رسانده و اصل و سود توافق شده پرداختی های ماهیانه را باز پس میگیرد. در حقیقت آقای حسینی «وام میگیرد و پس از مرگ بازپرداخت می کند». حال سوال این است که آیا آقای حسینی این اقدام را می تواند بر اساس انعقاد عقد صلح عمری با بانک انجام دهد؟
سلام علیکم؛ احتراماً با ارائه پاره ای از توضیحات در خصوص مطلب مورد تحقیق در خواست پاسخ به سوال شرعی خود را در این مورد خواستارم. لذا خواهشمند است پس از بررسی موضوع اظهارنظر بفرمائید. بدیهی است اظهارنظر جنابعالی کمک شایانی به پیشبرد اهداف علمی کشور در زمینه ایجاد ابزارهای مالی جدید خواهد نمود. شرح موضوع : شخصی تقاضای تسهیلات برای گذران هزینه های جاری زندگی خود را دارد و تنها دارایی با اهمیت وی ملک شخصی است ، اگر بخواهد ملک خود را به بانک واگذار نماید به شرط اینکه بتواند تا پایان عمر خود در آن سکونت داشته باشد و بانک نیز هزینه ای از بابت سکونت وی از متقاضی دریافت نکند و تنها به سود متعلق به تسهیلات (دریافت اصل و سود پس از فوت متقاضی) بسنده نماید ، آیا عقد قرارداد صلح عمری بین این دو شخصیت از وجاهت شرعی برخوردار است یا خیر؟ بطور مثال فرض کنید آقای حسینی دارای یک ملک شخصی به ارزش 2 میلیارد تومان است. این شخص که دارای چندسر عائله است توان پرداخت هزینه های جاری را نداشته و تصمیم به دریافت تسهیلات میگیرد. راه حل ساده آقای حسینی این است که وی می تواند با دریافت یک مبلغ یکجا( در حدود 1.5میلیارد تومان) و وثیقه گذاری ملک خود که منجر به پرداخت ماهانه اقساط (اصل و سود) وام می شود، اقدام به دریافت تسهیلات نماید. در این حالت احتمال تصرف قهری ملک توسط بانک در صورت عدم پرداخت اقساط بسیار محتمل است. سود دریافتی از وام گیرنده عموماً بیش از 20% در سال منظور میگردد که در اقساط منظور می گردد. اما راه حل دیگری که در کشورهای توسعه یافته حتی کشورهای اسلامی درحال اجراست این است که ایشان ملک را به بانک به قیمت 1.5 میلیارد تومان بفروشد با این تفاوت که ثمن معامله را بصورت ماهیانه (بطور مثال ماهیانه 20 میلیون تومان) دریافت نماید و این دریافت های ماهیانه تا زمان فوت ایشان ادامه یابد (با این شرط که بانک تا پایان عمر متقاضی به ایشان اجازه میدهد تا ملک را بدون پرداخت حتی یک ریال اجاره بها تصرف نماید) . پس از آن ، بانک ملک را ( با اولویت وراث) به فروش رسانده و اصل و سود توافق شده پرداختی های ماهیانه را باز پس میگیرد. در حقیقت آقای حسینی «وام میگیرد و پس از مرگ بازپرداخت می کند». حال سوال این است که آیا آقای حسینی این اقدام را می تواند بر اساس انعقاد عقد صلح عمری با بانک انجام دهد؟ با تشکر سید امیر اعتمادی دانشجوی دکتری مالی دانشگاه علامه طباطبایی

بسمه تعالی
از نظر شرعی زمانی که ساختمان به  بانک فروخته می‌شود، بانک مالک ساختمان شده و فقط می‌تواند اجاره آن را دریافت کند. 
اینکه مبلغ فروش توسط بانک به صورت اقساطی پرداخت شده، تاثیری در حقیقت معامله نخواهد داشت و
این که شخص تا آخر عمر خود می تواند در این ساختمان سکونت داشته باشد، باز تاثیری در حقیقت معامله نخواهد داشت. بنابراین، بانک فقط می‌تواند اجاره‌های ماهیانه این ساختمان را حساب کرده و بعد از فوت این شخص این اجاره‌ها را از وارثان وی مطالبه کند یا با فروش ساختمان اجاره‌های خود را بردارد البته هیچ الزامی به فروش ساختمان نخواهد داشت، مگر اینکه در متن قرارداد چنین التزامی بیان شده باشد. 
با این وصف بانک می‌تواند قراردادی به این شکل تنظیم کند که خانه را به مبلغ معین از مالک خریداری می‌کند و این مبلغ را به صورت ماهیانه با اقساط معین پرداخت می‌کند و متعهد می‌شود که تا زمان حیات فروشنده این خانه در اختیار او باشد و متعهد می‌شود که این مبالغ را از فروشنده که در حال حاضر مستاجر بانک می‌باشد، مطالبه نخواهد کرد در قرارداد چنین قرار داده می‌شود که بانک ملزم است بعد از فوت فروشنده اقدام به فروش ساختمان با اولویت وارث نماید و پس از کسر میزان مال الاجاره مابقی مبلغ را به وارثان برگرداند. 
 البته این قطعاً عمرا محسوب نمی‌شود.

کد سایت fa8935
طبقه بندی موضوعی مسایل مستحدثه