یکی از خویشاوندان که در مهدکودک کار می‌کند لباس‌های بچه‌گانه آورد که احتمال می‌دهیم دزدیده باشد. 1. آیا دختر کوچک من که به آنها دست زده مسئولیت شرعی بر گردن او یا من هست؟ 2. آیا همسرم که به آنها نگاه کرده، دست زده، و سپس کنار گذاشته است، مسئولیتی بر گردن دارد؟ 3. اگر بدانیم نمی‌توانیم آنها را به صاحبانش برگردانیم آیا جایز است که همه آنها را به فقرای شیعه بدهیم؟
یک خویشاوند ما (خانم) به خانه ما آمده بود. او در مهدکودک کار می‌کند. ما می‌دانیم که او گاهی یا همیشه چیزهایی را از آنجا برمی‌دارد و به خانه می‌آورد (دزدی می‌کند). وقتی به خانه ما آمد، لباس‌هایی مربوط به کودک آورد. دختر کوچک من (۳-۴ ساله) آن‌ها را دست زده و نگاه کرده است (یا همه را یا برخی را). همچنین همسرم نیز آن‌ها را دیده است، دست زده است که توی اینها چه چیزها هست. در آن لحظه شک کرده که شاید این‌ها دزدی‌شده باشند (ممکن است لباس‌هایی باشند که در مهدکودک از کودکان باقی مانده‌اند). شب به من گفت و من هم گفتم که آن‌ها را قبول نکن و دست نزن. سؤال‌ها: اگر یقین داشتیم که دزدی کرده: 1. آیا دختر کوچک من که آن‌ها را دست زده، حرکت کرده، و شاید برخی را پوشیده است، موجب ضمان (مسئولیت شرعی) بر گردن او یا من که پدرش هستم، می‌شود و من باید این مسئله را حل کنم؟ 2. آیا همسرم که به آن‌ها نگاه کرده، دست زده، و سپس کنار گذاشته است، مسئولیتی بر گردن دارد؟ 3. اگر من همه آن لباس‌ها را به آن خویشاوند بدهم تا آن‌ها را به همان محل بازگرداند تا والدین کودکان بیایند و آن‌ها را بردارند، اگر یقین داریم که او این کار را انجام نخواهد داد، در این صورت آیا جایز است که همه آن‌ها را به فقرای شیعه بدهیم؟

باسمه تعالی

1. دیدن مال دیگری حرمتی ندارد.
2. دست زدن به مال دیگری اگر در حین علم به غصبی‌بودن مال باشد حرمت دارد؛ اما جبران ندارد (چیزی به گردن فرد نیست)؛ البته اگر هنگام دست‌زدن از غصبی‌بودن مطلع نباشد یا شک داشته باشد گناه هم ندارد.
3. عمل کودک اگر خسارتی نداشته باشد، ذمه ولی را مشغول نمی‌کند.
4. اگر دست زدن به مال دیگری برای خارج‌کردن آن مال از ملک خویش یا رساندن به صاحبش باشد اشکالی ندارد.
5. اگر امکان بازگرداندن مال به صاحبش وجود نداشته باشد برای صدقه دادن آن مال، به اجازه حاکم شرع نیاز است.
6. اگر احتمال غصبی‌نبودن مال وجود داشته باشد تصرف جایز است و کاوش لازم نیست.

کد سایت fa10861
طبقه بندی موضوعی مسائل متفرقه غصب|حق الناس