ه گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی اول آبان‌ماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه کهف، گفت: خداوند قرآنی بر پیامبر(ص) نازل کرد که در آن هیچ اعوجاجی نیست و دربردارنده مطالبی است که حیات ابدی و اخروی بشر به آن وابسته است. علامه طباطبایی در ذیل آیات ابتدایی این سوره آورده است که قرآن مشتمل بر بیاناتی است که محقق‌کننده مصالح بشری است و تعبیر قیما در آیه دوم مؤید این مطلب است.

وی افزود: به تعبیر وی قرآن راهنمای انسان به اعمال جوانحی و اعتقادی و اعمال جوارحی است. البته مضامین اخلاقی هم در قرآن وجود دارد، زیرا خلقیات محصول اعتقادات و باورهاست؛ این کتاب هم مایه تبشیر و هم مایه انذار است «قَيِّمًا لِيُنْذِرَ بَأْسًا شَدِيدًا مِنْ لَدُنْهُ وَيُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا حَسَنًا؛ مَاكِثِينَ فِيهِ أَبَدًا».

آیت‌الله هادوی تهرانی اضافه کرد: در این آیه از یک‌طرف به مخالفان قرآن هشدار داده که برای آنها بأس شدیدی خواهد بود و از طرف دیگر به مؤمنان تبشیر داده شده است که برای آنها تا ابد اجر و پاداش نیک وجود دارد «مَاكِثِينَ فِيهِ أَبَدًا». در ادامه مصداقی از کسانی که عذاب شدید بر آنها نازل خوهد شد آورده و فرموده است: «وَيُنْذِرَ الَّذِينَ قَالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا».

استاد حوزه علمیه گفت: قرآن کریم به اشکال مختلف تأکید فرموده که خدا فرزندی ندارد، زیرا یهودیان می‌گفتند عزیر نبی، پسر خدا هست و به صورت گسترده‌تر در مسسیحیت مفهوم تثلیث(پدر، پسر و روح القدس) مطرح است و این عقیده از ارکان اعتقادات مسیحیان است و امروز هم میلیون‌ها طرفدار دارد.

وی اضافه کرد: نزدیک شدن به حقیقت خدا نیاز به ارتقای معنوی دارد و از درک بشر عادی خارج است؛ ملاصدرا در انتهای جلد سوم اسفار در ذیل آیه شریفه «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ» تاکید دارد که «الا لیعبدون» یعنی «الا لیعرفون» زیرا عبادت هر کسی به قدر معرفت او هست و هیچ کس بیش از آنچه می‌فهمد و درک می‌کند، عبادت و بندگی نمی‌تواند بکند.

آیت‌الله هادوی تهرانی با بیان اینکه فهم پیامبر(ص) و ائمه(ع) از خدا در مراتب بالا وجود دارد، گفت: خداوند تلاش کرده تصویری قابل فهم از خود برای بشر ایجاد کند، اما باز ما فاصله زیادی داریم و گاهی حتی افراد به ظاهر عالم تصویری کودکانه مانند تجسیم از خدا ارائه می‌دهند؛ امام(ع) فرموده‌اند که مورچه تصور می‌کند خدا دو شاخک مانند خودش دارد و بشر هم فکر می‌کند خدا مانند انسان بچه و دست و پا و عرش مادی و تخت و ... دارد.

عبادت هر انسانی به اندازه معرفت او هست
استاد حوزه علمیه اظهار کرد: در آیه بعد فرمود که نه اینها خودشان می‌فهمند و نه آباء و اجدادشان می‌فهمیدند و  که برای خدا ولد و فرزند قائل هستند، خیلی حرف گزاف و سنگین و ادعای دروغی است. به هر حال تصور خدا هدف اصلی خلقت انسان است و یکی از دعاهای همیشگی ما باید این باشد که «اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف رسولک؛ اللهم عرفنی رسولک فانک ان لم تعرف رسولک ...».

استاد حوزه علمیه با اشاره به آیه ششم این سوره «فَلَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ عَلَى آثَارِهِمْ إِنْ لَمْ يُؤْمِنُوا بِهَذَا الْحَدِيثِ أَسَفًا» با بیان اینکه این مضمون در سوره شعراء هم آمده است، گفت: همانطور که شیخ طوسی و علامه طباطبایی گفته‌اند، اشتیاق پیامبر(ص) به ایمان آوردن افراد آنقدر زیاد است که ممکن است پیامبر(ص) جان خود را به این خاطر که ایمان نمی‌آورند، تباه کند. 

وی افزود: شیخ طوسی در مورد «اسفا» چند معنا یعنی غضبا، جزعا، حزنا و حذرا را ذکر کرده که سه معنا را قتاده آورده و جزعا را مجاهد بیان کرده است؛ اسفا از روی تاسف است و نه از روی غضب و جزع و حذر یعنی پیامبر(ص) از روی تاسف نزدیک است جان خود را به خاطر بی‌ایمان مردم از دست بدهد. 

استاد سطح خارج حوزه علمیه تصریح کرد: آثار به معنای جای پا هست؛ یعنی اینها مسیری را طی می‌کنند که انتهای آن عذاب و جهنم است و پیامبر(ص) به این دلیل غصه می‌خورد که چرا برخی افراد درک ندارند؛ او پیامبر(ص) رحمت است که دوست دارد همه به بهشت و سعادت ابدی برسند. به همین دلیل اینقدر دچار تاسف و حزن و ناراحتی است و خدا بارها به او دلداری داده است. 

وی اضافه کرد: پیامبری که اینقدر نسبت به کفار و دشمنان ناراحت است، قطعاً نسبت به سرنوشت کسانی که به ایشان و خاندانش اعتقاد و محبت و مودت دارند، بسیار دلسوزتر است. 

تفسیر سوره بروج
استاد خارج فقه و اصول و تفسیر همچنین در تفسیر سوره مبارکه بروج، افزود: شیخ طوسی گفته است در آیه اول «وَالسَّمَاءِ ذَاتِ الْبُرُوجِ﴿۱﴾» خداوند قسم به آسمان خورده است؛ برخی گفته‌اند وقتی خدا به مخلوقات قسم خورده یعنی به خدایی که خالق آنهاست ولی شیخ طوسی می‌گوید این درست نیست و خدا به مخلوقاتش قسم خورده است.

وی اضافه کرد: بروج در آیه اول به معنای جمع برج یعنی منزل بلند و مرتفع است؛ شیخ طوسی مراد از آن را جایگاه‌های خورشید و ماه می‌داند؛ وی افزوده البته برخی گفته‌اند در آسمان، ۱۲ برج وجود دارد که ماه در آن سیر می‌کند که یکی برج عقرب است یعنی وقتی می‌گویند قمر در عقرب است، یعنی ماه در برج عقرب قرار دارد.

آیت‌الله هادوی تهرانی بیان کرد: براین اساس، ماه دو سوم روز در هر برجی توقف دارد که مجموعه ۲۸ منزل است. سپس ماه دو روز هم پنهان می‌شود و مجموعه ۳۰ روز است و خورشید هم در هر برجی یک ماه می‌ماند و یکسال حاصل حضور خورشید در این برج‌ها است.

استاد حوزه علمیه گفت: نجوم بطلمیوسی گرچه در دوره گذشته بوده، ولی هنوز هم از نظر دقت قابل اتکاء است؛ در نجوم امروز گفته می‌شود که زمین به دور خورشید در حرکت است، ولی در گذشته می‌گفتند خورشید به دور زمین می‌چرخد، از نظر فیزیکی وقتی دو شیء به سمت همدیگر حرکت می‌کنند، چه اولی را متحرک و دومی را ساکن در نظر بگیریم، تفاوت دارند، ولی از جهت محاسبه فرقی ندارد.

دیدگاه آیت‌الله حسن‌زاده آملی درباره حرکت خورشید
وی ادامه داد: به همین دلیل علامه حسن‌زاده آملی می‌گوید ما چون در روی زمین هستیم، اگر زمین را ثابت فرض کرده و خورشید را متحرک بدانیم، محاسبات راحت‌تر است و در نجوم جدید هم این مبنا وجود داشت. در نجوم جدید هم صور فلکی هنوز هم به اسامی گذشته به کار می‌رود.

وی افزود: شیخ طوسی مفهوم برج را طبق زمان و دوره خود تفسیر کرده است، اما علامه طباطبایی متناسب با شرایط زمان خود برج را به چیزی که آشکار است تعبیر کرده و آورده است اگر به ساختمان‌های بلند، برج گفته می‌شود، چون از دور پیدا بوده است، لذا مراد از بروج، جایگاه ستارگان در آسمان است و نه برج‌های دوازدگانه که ماه دوم سوم روز را در هر کدام از آنها توقف کند.

آیت‌الله هادوی تهرانی بیان کرد: علامه نتیجه گرفته است که تطبیق این واژه بر مصطلحات نجوم گذشته لازم نیست و قرآن ناظر به مفهوم لغوی است که در آن دوره بر مفهومی تطبیق می‌شد و امروز هم بر مفهوم دیگری تطبیق شده است.