خبرگزاری رسا ـ عضو هیأت امنای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تأکید بر این‌که محبت حقیقی به اهل بیت زمانی محقق می شود که با تبعیت از آنان همراه باشد، گفت: در مکتب اهل بیت(ع)، عشق ارزش دارد؛ اما جایگزین همه تکالیف و واجبات انسان نمی‌شود.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، آیت الله هادوی تهرانی، عضو هیأت امنای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی عصر امروز در همایش آیینه افتاب در بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی به بررسی پیام های سیاسی عاشورا پرداخت و گفت: مظلومیت امام حسین(ع) در کربلا دل هر انسان آزاده ای را به درد می آورد اما باید توجه داشت که اهل بیت(ع) ورای این اشک ها و حزن و اندوه ها، به دنبال ایجاد معرفت در پیروانشان نسبت به نقش و جایگاه ائمه اطهار(ع) بودند.

وی افزود: مساله ای که امروز بیش از هر زمان دیگر برای پیروان مکتب اهل بیت(ع) اهمیت دارد همین معرفت است؛ حوادث مختلفی در دنیا سبب شده است به مکتب اهل بیت به صورت عمومی توجه شود و این پرسش عمومی نه فقط در میان کشورهای سلامی بلکه در بین سایر کشورها و ادیان و مذاهب هم به صورت جدی مطرح است که تشیع و مکتب اهل بیت(ع) چیست.در این شرایط که یک فرصت استثنایی برای شیعیان جهت معرفی این مکتب اهل بیت به شمار می رود پیروان اهل بیت(ع) بایستی بیش از هر زمان دیگر با حقیقت این مکتب اشنا شده و در مقابل شبهاتی که در این عرصه مطرح است پاسخگو باشند.

آیت الله هادوی تهرانی یادآور شد: گاهی باوجود عشق و عاطفه ای که به اهل بیت(ع) داریم و یا سال‌ها در مجالس ذکر آنان نشسته‌ایم؛ اما از برخی اصول و ریشه‌های مکتب ایشان غافل یا بی‌خبریم که لازم است این غفلت یا جهل زدوده شود تا نگاه ما نسبت به این مکتب، عمیق‌تر و گسترده‌تر و توانمان در پاسخگویی به شبهات مضاعف شود.

ایشان ادامه داد: اگر ما به امام حسین(ع) عشق می ورزیم و ایشان برای ما الگو هستند از آن جهت است که از نگاه ما، حسین(ع) امتداد وجودی پیامبر اکرم(ص) است. امامت، ادامه رسالت الهی است که در وجود پیامبر(ص) به حد غایت خود رسیده و پس از ایشان مجالی برای نبوتی دیگر نیست و ادامه راه ایشان در امامت تجلی یافته است.

وی با بیان این‌که برای پی بردن به عمق اندیشه امامت، باید نگاهی دوباره به قرآن داشته باشیم، تصریح کرد: به تعبیر برخی بزرگان اهل معرفت، قرآن تجلی و نمود همه علم الهی است، این بزرگان معتقدند در ذیل آیه شریفه سوره قدر،‌ در آیه اول به ذات اقدس الهی و چون ذات الهی عین علم او است، این تنزلی که در ایه اشاره شده است در واقع، تنزل علم الهی است.

استاد حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه طبق آیات قران تنها راسخون در علم توان فهم و درک معارف قران را دارند افزود: ائمه اطهار(ع) از این علم الهی اگاهند و دانش ایشان به قران، دانش قبل از لفظ است برخلاف دانش ما که از طریق الفاظ پی به معانی می بریم، معصومین(ع) از ریشه ها و حقایق و مصادر آیات مطلعند.

آیت الله هادوی تهرانی گفت: قرآن کریم در آیات متعدد و به اشکال مختلف به مسأله امامت پرداخته است که برخی آیات مانند آیه اکمال دین بیشتر مطرح است و اغلب مردم می دانند اما برخی دیگر به شکلی پوشیده تر مساله امامت را و اساس اندیشه تشیع را مطرح کرده اند که هم در آثار شیعه و سنی کمتر مورد توجه قرارگرفته است.

وی ابراز داشت: قرآن کریم در مورد انبیای بزرگ، عبارتی را به اشکال مختلف و در سور متفاوت تکرار کرده است و ان این است که به مردم بگویند «ما از شما اجری نمی خواهیم و اجر ما با خداست » اما تنها موردی که از این قاعده استثنا شده است، پیامبر گرامی اسلام(ص) است که خداوند می فرماید به مردم بگو« قل لا اسئلکم عیه اجرا الا المودة فی القربی»، آیا تاکنون این سوال را از خود پرسیده ایم که چرا در میان همه انبیا، پیامبر اسلام(ص) به چنین مساله ای امر شده اند؟

عضو هیأت امنای پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی خاطرنشان کرد: اگر مفهوم «المودة فی القربی» روشن شود خواهیم دید که این ویژگی مربوط به دیانت خاتم است که باعث شده است او متفاوت از سایر پیامبران باشد ، چه شیعه و چه اهل سنت معتقدند خدا در این آیه در ازای خدمتی که پیامبر(ص) به انسان ها کرده است، از آنان می خواهد با کسانی که نسبتی با پیامبردارند دوستی داشته باشند (که بعضا توسعه ها و تضییق هایی در دامنه «قربی» امده است تا حدی که در توسعه ان، معتقدند شامل همه سادات می شود و برخی دیگر آن را تنها محدود به همسران و فرزندان پیامبر(ص) می دانند) و تفسیر خاص شیعه این است که «القربی» تنها برخی از خاندان پیامبر(ص) هستند.

آیت الله هادوی تهرانی با بیان این‌که قرآن کریم می فرماید مودت اجری نیست که در ازای خدمت پیامبر(ص) باشد اظهار داشت: همه این دیدگاه ها در این نکته با هم مشترک هستند که این مودت، اجری است که امت باید به پیامبر(ص) در ازای خدمتش بدهند، این نگاه به آیه که آن را در حد یک عاطفه و احساس تنزل می دهد نتیجه اش این می شود که سال های سال میان شیعه و سنی بحث است که خاندان پیامبر(ص) را باید دوست داشت و دوستی ربطی به پیروی و الگو قرار دادن انان ندارد.

وی گفت: از سوی دیگر قران به سایر پیامبران همچون عیسی و موسی می فرماید «قل لا اسئلکم علیه اجرا ان اجری الا علی الله » و در جای دیگر می فرماید «قل ما سئلتکم من اجر فهو لکم» یعنی این اجر برای من نیست پس شعار پیامبراسلام(ص) هم همین است که «ان اجری الا علی الله» و اجری که از مردم می خواهد خیری است که برای خودشان سودمند است نه پیامبر(ص).

وی با اشاره به آیه « قل ما اسئلکم علیه من اجر الا من شاء ان یتخذ الی ربه سبیلا..» تصریح کرد: این آیه و دو آیه پیش گفته در قران کریم در سه سوره متفاوت امده اند اما در دعای ندبه در کنار هم ذکر شده اند و این سه آیه در کنار هم می خواهد بگوید که مودة فی سبیل الله است و «من شاء ان یتخذ سبیلا» راهش همین مودة فی القربی است و طبق آیات قرآن، این مودة، راهی به سوی خداست پس مسیری رفتنی است و انسان باید این مودة را در عمل و عقیده نشان دهد و تابع ائمه اطهار(ع) باشد. یعنی این مودة، (محبت ) باید به گونه ای باشد که «سبیل الی الله» بشود و این زمانی ممکن است که معنا و حاصل محبت، تبعیت باشد.

استاد حوزه علمیه قم با تأکید براین‌که مودت از یک مساله عاطفی محض خارج است، ادامه داد: اینکه مسیحیان، صرف عشق و محبت به حضرت عیسی(ع) را راه نجات و هدایت می دانند و عمل را نادیده می گیرند عقیده باطلی است؛ اما در مکتب اهل بیت(ع) به هیچ وجه اینگونه نیست؛ عشق ارزش دارد اما جایگزین همه تکالیف و واجبات انسان نمی شود بلکه مصدرو انگیزه ای برای انجام تکالیف است.

وی با بیان این‌که مودت مورد نظر قرآن، مودتی است که به تبعیت منتهی شود یادآور شد: در حکومت های لائیک، قوانینی که وضع می کنند تضمینی برای تحقق این تبعیت است و عاملی بیرونی که به صورت قهری است (البته این عامل در مباحث دینی نادیده گرفته نشده است) اما اگر تبعیت درونی شود و آزروی عشق و علاقه باشد رنگ و بوی دیگری می یابد و در اثر محرک درونی، بسیار عمیق تر خواهد شد البته نه فقط عاطفه و عشق و علاقه زیرا اکثریت اهل تسنن هم اهل محبت به ائمه اطهار(ع) هستند؛ اما این یک عاطفه صرف است و عملی به دنبال ندارد و امام را به عنوان الگو نمی دانند

رییس گروه فقه و حقوق شورای بررسی متون وزارت علوم بیان داشت: اصل ایده تشیع در زمینه امامت، از قرآن برمی آید همانطور که تبعیت از پیامبر(ص) هم از قرآن فهمیده می شود همچنین برای فهم قران همیشه به راهنمایی عترت نیاز داریم و بدون آن نمی توانیم حقیقت آیات را کشف کنیم، عترت یعنی اهل بیت(ع) که مصداق بارز ان ها امام حسین(ع) است.

آیت الله هادوی تهرانی تأکید کرد: آن‌که می خواهد به سوی خدا هدایت کند باید معصوم باشد و صرف انتساب به پیامبر(ص) کافی نیست؛ از این رو علی(ع) نه به دلیل انتساب به پیامبر(ص) بلکه به دلیل خصوصیات وجودی اش سبیل الی الله و مصداق «القربی» است.

گفتنی است، همایش آیینه آفتاب به مدت سه روز با حضور آیت الله هادوی تهرانی از سوی اداره امور فرهنگی استان قدس رضوی ساعت پانزده در محل بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس برگزار می‌شود.

برگرفته از خبرگزاری رسا

لینک مرتبط:

خبرگزاری شبستان