به گزارش خبرگزاری اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ در پی حوادث اخیر کشور عربستان سعودی، اهانت به زائران بیت الله الحرام، لغو موقت سفر عمره و حمله رژیم آل سعود به یمن، کنفرانسی خبری با سخنان «آیت الله دکتر مهدی هادوی تهرانی» عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع) و بعثه مقام معظم رهبری و به همت خبرگزاری ابنا در قم برگزار شد.
زمینه های حوادث منطقه
عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع) در ابتدای این نشست که ظهر امروز ـ چهارشنبه 26 فروردین 1394 ـ برگزار شد به زمینه های حوادث منطقه اشاره کرد و گفت: به لحاظ تاریخی، انقلاب اسلامی ایران در زمانی رخ داد که به اعتقاد تحلیل گران غربی، ایران امن ترین منطقه حفاظت از منافع غرب بود؛ اما این منطقه جزیره امن غرب، گرفتار تلاطمی شد که قابل پیش بینی نبود.
آیت الله هادوی تهرانی افزود: پس از پیروزی انقلاب و خارج شدن ایران از سلطه غرب، فرصتی برای بعضی کشورهای منطقه ایجاد شد تا ژاندارم منطقه و حافظ منافع غرب در خاورمینه باشند. از طرف دیگر برخی کشورها مثل اسرائیل که از منافع ایران شاهنشاهی محروم شده بودند به دنبال جایگزینی برای آن بودند. این فضای جدید، نوعی همکاری ناپیدا بین این دو مجموعه شکل داد چون هر دو می خواستند از فرصت و تهدیدی که با رفتن شاه ایجاد شده بود، استفاده کنند.
جمهوری اسلامی؛ فراتر از یک مذهب و ملیت
این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم ادامه داد: انقلاب اسلامی ایران با شعار احیاء دین به معنای گسترده و احیاء اسلام به معنای خاص به میدان آمد. هرچند مردم و رهبران انقلاب، همگی شیعه و از پیروان اهل بیت(ع) بودند ولی انقلاب با شعار صیانت از منافع همه مستضعفان جهان به میدان آمد. لذا مخالفان انقلاب اسلامی تلاش کردند تا انقلاب ایران را فرقه ای و شیعی معرفی کنند و به منافع گروه، فرقه و مذهبی خاص محصور نمایند.
وی عنوان کرد: آنچه که انقلاب اسلامی ایران از خود نشان داد این بود که از مظلومان دفاع کند و جمهوری اسلامی ایران به مشکلات جهان نگاه کلان داشت و از مستضعفین جهان و لو افکار دیگری داشتند، حمایت می کرد.
هادوی تهرانی خاطرنشان کرد: در داخل جمهوری اسلامی ایران، قانون ایران از یک سو و تجربه عملی بیش از سه دهه از سوی دیگر نشان داد که این نظام، نماد همزیستی بین ادیان و مذاهب است. پس جمهوری اسلامی ایران به عنوان کارنامه عینی نشان داد که فراتر از مسائل فرقه ای و عقیدتی، حافظ منافع مستضعفین در جهان است.
وی در مورد تاثیر انقلاب اسلامی بر نظام بین الملل گفت: انقلاب اسلامی ایران صادر شد. این صدور، به معنای توسعه مفاهیم آن بود. یعنی تفکرات انقلاب اسلامی از طریق روشنفکران به توده مردم رسید و باعث تحولاتی شد که نمونه بارز آن در بیداری اسلامی کشورهای منطقه در سالهای اخیر بود.
تأثیر انقلاب اسلامی بر بیداری ملت ها
عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع) مثالی نیز از کشورهای متأثر از بیداری اسلامی زد: برای نمونه، "کشور تونس" در واقع یک قریه تابع فرانسه محسوب می شد و تفریحگاه غربی ها و فرانسوی ها بود که از آن برای حفظ منافع خود استفاده می کردند. «زین العابدین بن علی» در تونس خفقان و حکومت پلیسی برقرار کرد. در زمان این حکومت، نشانی از اسلام نبود؛ حجاب تقریبا وجود نداشت مگر در روستاها از سوی پیرزنان؛ غرب زدگی در آن موج می زد؛ و ممنوعیت های گسترده ای برای ظهور و بروز تفکرات و احکام اسلامی وجود داشت.
استاد هادوی به مشاهدات عینی خود هم اشاره کرد و گفت: هم در زمان بن علی و هم پس از انقلاب تونس، به این کشور سفر کردم. در سفری که در زمان حکومت بن علی داشتم با لایه های مختلف مردم دیدار کردم در زیر لایه پیدای این کشور، تفکر اسلامی را دیدم و احساس کردم که این تقکر، خود را در اشکال مختلف نشان خواهد داد. در سفر بعد از انقلاب تونس نیز آنچه که دیدم، گرایش فوق العاده به اسلام و مفاهیم اسلامی بود.
وی اضافه کرد: اما همین تونس که آغازگر بیداری اسلامی بود بر اثر فعالیت مجموعه های امنیتی، سیاسی و عقیدتی که با حمایت مالی بعضی کشورهای منطقه و امکانات نظامی و اطلاعاتی کشورهای غربی عمل کردند، از مسیر اصلی منحرف شد و جریان افراطی در این کشور رشد پیدا کرد.
انحراف بیداری اسلامی به وسیله جریانات تکفیری
این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم عنوان کرد: پول کشورهای عربی، سیاست های کشورهای غربی و توطئه های اسرائیل زمینه هایی ایجاد کردند تا در تونسی که سکولار و غیر انقلابی بودند و تفکر افراطی در آن طرفدار نداشت، تونس را به یکی از اصلی ترین کشورهایی تبدیل کرد که به سوریه نیرو می فرستادند. جهاد نکاح هم از تونس آغاز شد و یکی از علمای تونس اولین عکس العمل را نسبت به این بدعت داشت و آن را محکوم کرد.
وی ادامه داد: تلاش ها در سوریه به گونه ای دشمنان بیداری اسلامی را به وجد آورد که فکر می کردند در مدت کوتاهی به نتیجه می رسند. سوریه محل تولد یکی از خطرناک نرین جریان های تکفیری در تاریخ بشر به نام "داعش" شد. تحلیل گران در مورد داعش می گفتند که داعش گروهی دیوانه، غیر معقول و بی ربط ترین گروههاست. حوادث بعدی مباحث را عوض کرد و داعش قسمتی از سوریه و عراق را اشغال کرد.
عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت(ع) در مورد ناکامی های دشمنان در منطقه گفت: اما با توجه به سیاست های جمهوری اسلامی ایران و حمایت های مردم از سیاست های کلان جمهوری اسلامی ایران، رخدادها تغییر کرد و دشمنان به اهداف خود در سوریه و عراق نرسیدند. پس از چندین سال دولت سوریه با مقاومت مردم سوریه و حمایت جمهوری اسلامی باقی ماند. در عراق هم با اینکه داعش تا 15 کیلومتری بغداد آمده بودند اما با هدایت مرجعیت، مقاومت مردم، مدیریت مسئولین عراقی و حمایت جمهوری اسلامی این جریان متوقف و زمینگیر شد.
یمن ؛ تبدیل جریان قومی ــ نظامی حوثی به جنبش ملی ــ سیاسی انصارالله
آیت الله هادوی تهرانی در بخش بعدی سخنان خود به بحران یمن پرداخت و گفت: حوثی ها قبیله بزرگی از قبایل شیعه زیدی یمن هستند. جریان وابسته به این قبیله، یک حرکت قومی و نظامی بودند که بارها با دولت «علی عبدالله صالح» درگیر شدند.
وی اضافه کرد: اما در برهه اخیر، این جریان از یک "حرکت نظامی قومی" به یک "جنبش سیاسی ملی" تبدیل شدند. جریان انصارالله وقتی به جریان مردمی تبدیل شد قدرت را به دست گرفت و توسعه پیدا کرد.
رییس مؤسسه رواق حکمت درباره تهاجم رژیم آل سعود به یمن هم گفت: با قدرت گرفتن انصارالله، حاکمان عربستان ـ که یمن را جزء مایملک خود می دانستند ـ احساس خطر کردند و برخلاف حکمت سیاسی و درایت اجتماعی، به این کشور حمله کردند.
این استاد حوزه و دانشگاه به تأثیر مرگ «ملک عبدالله» در بی تدبیری سعودیها هم اشاره کرد و گفت: زمانی این حمله صورت گرفت که عبدالله از دنیا رفت. وی به این نتیجه رسیده بود که جریان های تکفیری مضر هستند لذا در اواخر عمر او برای افراطی های سعودی محدودیت هایی ایجاد شد. ولی با تغییر حاکمیت در دولت سعودی، افراطی ها آزاد شدند و تمام محدودیت ها برداشته شد و اقداماتی صورت گرفت که همگی خلاف حکمت سیاسی و درایت اجتماعی بود و امیدواریم که دولتمردان سعودی به این نتیجه برسند که این جریان به نفع آنها نیست و باعث زوال آنها خواهد شد.
مکه و مدینه مال سعودی ها نیست
هادوی تهرانی در بخش آخر سخنان خود، در مورد رخداد تلخ جده و اهانت به زائران سرزمین وحی خاطرنشان کرد: مکه و مدینه شهرهای جهان اسلام و متعلق به همه مسلمانان هستند؛ هر چند به لحاظ جغرافیایی در کشور عربستان قرار دارند. متاسفانه دولت عربستان برخلاف اسلام و بر خلاف قوانین و حقوق بین الملل، با اعمال نظرات یک مذهب خاص، محدودیت های زیادی برای پیروان تمام مذاهب ــ و نه فقط شیعیان ــ ایجاد کرده است.
وی ادامه داد: ایجاد مشکلات برای زائران در مکه و مدینه وجود داشت؛ اما در شرایط جدید، ناامنی های عقیدتی که وجود داشت تشدید شد و اینک شاهد نا امنی جانی و حیثیتی هستیم!
عضو بعثه مقام معظم رهبری در حج تأکید کرد: این نا امنی های جانی و حیثیتی نشان می دهد که دولت عربستان سعودی، صلاحیت مدیریت حرمین شریفین را ندارد.
این استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم پیشنهاد کرد: حال که دولت سعودی نمی تواند امنیت عقیدتی، جانی و حیثیتی زائران را فراهم کند باید شورایی از سوی کشورهای اسلامی یا سازمان همکاریهای اسلامی تشکیل شود که حرمین شریفین را مدیریت کند؛ تا امنیت زائران بیت الله الحرام فراهم شود.
هادوی اضافه کرد: این چیزی است که امام خمینی(ره) نیز در گذشته مطرح و تاکید کردند که رژیم آل سعود صلاحیت مدیریت این دو شهر مقدس را ندارد.
وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران برای صیانت از زائران، اعزام به عمره بود را تعلیق کرد که به شکل موقت، کاری خوب بود؛ ولی باید با رایزنی بین کشورهای اسلامی، تدبیری اندیشید که حرمین بر اساس ضوابط اسلامی اداره شود. باید راهکاریی برای تأمین امنیت حرمین شریفین فراهم شود و علمای جهان اسلام یا سازمان همکاری اسلامی به کمک همدیگر راه حل های اجرایی برای مدیریت حرمین عرضه کنند.
* پرسش و پاسخ *
پس از سخنان آیت الله هادوی تهرانی، تعدادی از خبرنگاران حاضر در این نشست، سؤالاتی را مطرح کردند. خلاصه این پرسشها و پاسخهای استاد هادوی به شرح زیر است:
«علی شهیدی» از هفته نامه گویه: آیا مجموعه ای از علماء در جهان اسلام وجود دارند که از نظر علمی و تئوریک، داعش را پشتیبانی کنند؟
ـــ ریشه داعش در نگاه وهابی است. مبانی تفکر آنها وهابیت است؛ ولی این به معنای آن نیست که وهابی ها علنا از داعش حمایت می کنند. کسانی که داعش را ایجاد کردند از علمای برجسته اسلام نبودند و داعش برخاسته از تفکری علمی نیست. اندیشه آنها از تفکر وهابیت گرفته شد و با پالایش، به داعش تبدیل شده است. احتمال می دهم که داعش توسط سرویس های امنیتی تشکیل شده باشد، نه گروههای فکری و عقیدتی؛ زیرا نوعی همکاری ناپیدا بین سرویس های امنیتی و داعش دیده می شود. تحلیل گران غربی می گویند رفتار داعش با توجه به آخرین استانداردهای علوم سیاسی است در حالی که افرادی که این کارها را انجام می دادند این بینش را ندارند. شاهد بر این مسئله این است که داعش به ظاهر ضد عربستان است و عربستان بر ضد داعش است و آمارها نشان می دهد که منطقه مرکزی عربستان یعنی نجد بیشترین هواداران داعش ـ نزدیک به هشتاد درصد ـ را داراست، توقع این بود که اتفاقی در عربستان از سوی داعش رخ دهد. مخصوصا در مرگ عبدالله، داعش به میدان بیاید ولی هیچ تحرکی از داعش ندیدیم داعش خود را به عنوان مبارز اسلام معرفی می کند ولی در مقابل اسرائیل هیچ تحرکی ندارد. اینها نشان می دهد که این گروه به وسیله سرویس های امنیتی شکل گرفته است.
«محمد سعدی» از بخش عربی خبرگزاری ابنا: ارتباط حرکت اخوان المسلمین با جریانات تکفیری و حرکت داعش چیست؟
ـــ جریان اخوان المسلمین یکی از انشعبات تفکر سلفی است. تفکر سلفی شاخه های مختلفی داشته است و تفکر وهابی یکی از نمونه های تفکر سلفی است. اخوانی ها به لحاظ فکری با سلفی های اشتراکاتی دارند و اخوان جریان قدیمی است که در بستر خاصی در مصر شکل گرفت و در منطقه توسعه پیدا کرد و حماس هم از اخوان منشعب شد و حزب عدالت و توسعه در ترکیه از شاخه های تفکر اخوانی هستند. این تفکر به لحاظ ویژگی های سیاسی با تفکر داعش متفاوت است و اخوان گروه افراطی و تکفیری مثل داعش نبوده و نیست و در دورانی که اخوان در مصر به قدرت رسید یکی از عوامل فشار بر دولت این جریانات تکفیری بودند. پس تفکر اخوانی، وهابی و داعش در ریشه ها که تفکر سلفی است به هم نزدیک اند.
«علی شهیدی» از هفته نامه گویه: هم اکنون نسبت شیعیان زیدی یمن با جنبش انصارالله چیست؟
ـــ اکثریت جمعیت یمن، شیعیان زیدی و اقلیت آن، سنی هستند. حوثی ها یک قبیله شیعی زیدی است. اینها مخالف دولت وقت بودند وعلی عبدالله صالح خود زیدی بود. حوثی ها که مورد ظلم بودند علیه دولت حرکت نظامی انجام دادند و اینها قومی در منطقه خاصی از یمن بودند بعد جریاناتی به وجود آمد و به جریان مردمی ـ سیاسی تبدیل شدند و قدرت حوثی ها ربطی به مذهب خاص ندارد و طرفداران خود را در همه مذاهب دارند و حوثی ها به شکل دمکراتیک قدرت را به دست گرفتند. جنبش انصار الله جنبش قومی نیست و جمهوری اسلامی ایران معتقد است که بین خود یمنی ها باید این مشکل حل شود و دخالت عربستان دخالت در امر داخلی است و مشابه آن ظلم رژیم اشغالگر اسرائیل به فلسطینیان داشت.
«احمد محبوبی» از بخش فارسی خبرگزاری ابنا: از دیدگاه شما آیا در فقه زیدی تحولی به وجود آمده است که بعد از چند دهه سکوت، قیام کرده اند و می خواهند به قدرت برسند؟
ـــ مسائلی پیش آمد که حوثی ها یک جریان سیاسی شدند و مردم از آنها حمایت کردند. این رخدادها به تغییر مسائل عقیدتی ارتباط چندانی ندارد ریشه فقهی و عقیدتی این رخدادها کمتر است آنها می خواهند به حق پایمال شده خود برسند و به بلوغ سیاسی رسیده اند. مسأله بحرین هم همین گونه است در بحرین مردم حق سیاسی خود را بر مبانی مردم سالاری می خواهند اینکه اکثریت زیدی هستند به معنای این نیست که حرکت عقیدتی باشد حرکت سیاسی است و مردم حق طبیعی خود را می خواهند.
«ارویلی» از شبکه جهانی الکوثر: اکنون برخی از جریانات شیعی با انصار الله به عنوان نقد تفکر زیدی، مخالفت می کنند. چگونه باید با این قضیه برخورد کرد؟
ـــ در مجال فکری عالمان می توانند صحبت کنند و مذاهب را مورد نقد علمی قرار دهند؛ اما الان بحث ما این نیست که عقیده زیدی درست است یا باطل است؟ اکنون جماعتی در یمن که مظلوم واقع شده اند قیام کرده اند و حق سیاسی خود را می خواهند قطع نظر از اینکه آنها زیدی هستند یا سنی. حمایت ما از بحرین به عنوان شیعیان اثنی عشری نیست ما از جریانات مقاومت فلسطین حمایت می کنیم در حالی که شیعه نیستند، جریاناتی که به نقد زیدی می پردازند بدانند این به نفع تفکر وهابی خواهد بود چون رقیب زیدی ها در یمن، تکفر وهابی است. تضعیف انصار الله در شرایط فعلی به معنای تقویت وهابیت است و به نفع عقیده شیعه اثنی عشری نیست.
«علی شهیدی» از هفته نامه گویه: در صورت حمله زمینی عربستان سعودی به یمن، معادلات منطقه چگونه خواهد شد؟
ـــ مردم یمن برخلاف برخی از قومیت ها، به لحاظ روحیه و نوع تفکر عقیدتی جنگاور و با شهامت هستند. عربستان در گذشته نتوانست حوثی ها را نابود کند آنها از بین نرفتند بلکه جنبش انصار الله را ایجاد کردند که به جنبش ملی ـ مردمی تبدیل شد. عربستان آینده ای در یمن ندارد و حمله به یمن حماقت محض سیاسی است و عربستان اگر جنگ را متوقف نکند در این باتلاق قطعا مدفون خواهد شد. آنها با چند بمباران نمی توانند یمن را از پای درآورنند. اگر جنبش انصار الله بخواهد اقدام جدی بکند ـ و تا حال چنین کاری نکرده ـ فکر نمی کنم عربستان تاب تحمل داشته باشد و در مدت کوتاهی شکست می خورد و یمن نقطه ای است که آل سعود به پایان خواهد رسید و نقطه شکوفایی آل سعود نخواهد بود.
«چهره قانی» از خبرگزاری ایلنا: جدای از اقدامات وزارت امور خارجه، آیا بعثه مقام معظم رهبری یا سازمان حج و زیارت هم در مورد حادثه جده کاری انجام داده اند یا خیر؟
ـــ از زمان وقوع حادثه، اقداماتی از سوی سازمان حج و زیارت و بعثه ایران صورت گرفت و نتیجه رایزنی ها و اقدامات آنها بود که عمره به حالت تعلیق درآمد.
«محمد سعدی» از بخش عربی خبرگزاری ابنا: آیا لغو موقت عمره یا حج، باعث سوء استفاده دشمنان علیه ایران نخواهد شد؟
ـــ وهابیت در عربستان طیف های مختلفی دارد و وهابیت تندرو با حضور ایرانی ها و شیعیان در حرمین شریفین مخالفند و خودم شاهد عکس العمل برخی افراطیون بودم که به آنها می گفتیم که دولت شما به ما ویزا داده و به صورت قانونی اینجا هستیم، آنها دولت خودشان را لعن و نفرین می کردند که چرا به شیعیان اجازه داده اند به این کشور بیایید. تندروها مخالف حضور شیعیان در حرمین هستند اگر این قضیه حل نشود و تبدیل به توقف شود آنها سوء استفاده خواهند کرد که شیعیان مسلمان نیستند و اینها به حج و عمره اعتقاد ندارند.
«سعادت» از خبرگزاری حوزه: آیا اداره حرمین شریفین، راهکار بین المللی دارد؟
ـــ در سال گذشته بالاترین رقم عمره گذار را ایران داشت و توانایی که ایران در اعزام حچ دارد خیلی بیش از این است. البته ما نمی خواهیم به مرزهای سیاسی عربستان تعرض کنیم و در مورد حاکمیت عربستان بحث نمی کنم حرف ما این است که مکه و مدینه حق عمومی جهان اسلام است مکه و مدینه در عربستان قرار گرفته و اولین وظیفه عربستان است که زمینه را برای زائران فراهم کند. به عنوان مثال، سازمان ملل در آمریکا قرار دارد، دولت آمریکا مسئولیت دارد تا امنیت آنجا را برقرار کند دولت عربستان مثل دولت آمریکا وظیفه دارد امنیت جانی، حیثیتی، عقیدتی و فکری زائران را تأمین کند این در عرف بین الملل مورد قبول نیست که یک نفر در مسجد النبی به دیگری سلام می دهد او را دستگیر می کنند و در مورد علت این دستگیری می گویند در مسجد النبی صحبت کردن دو زائر ممنوع است.
«شابرم» از خبرگزاری موج: سازوکار بین المللی اداره حرمین شریفین، یا شورایی که شما پیشنهاد کردید، باید از سوی دولتهای اسلامی تعیین شود یا علمای اسلام و حوزه علمیه؟
ـــ این وظیفه علمای جهان اسلام است که در مورد این قضیه گفتگو کنند که چرا مکه و مدینه این مشکلات را دارد. در دوران عثمانی، مذاهب چهارگانه اهل سنت در مکه و مدینه در حرمین حضور داشتند و هر کدام طبق مذهب در صلح و آرامش خود کارهای خود را انجام می دادند ولی امروزه در تریبون های مسحد الحرام و مسجد النبی یک مذهب اقلیتی تبلیغ شده و با سایر مذاهب برخورد می شود و حتی افرادی را گردن می زنند.
دفتر آیت الله هادوی تهرانی
لینک های مرتبط: