خطا
  • XML Parsing Error at 9:12. Error 76: Mismatched tag

تمامی موجودات از نگاه قرآن شعور و تسبیح تکوینی دارند

دوشنبه, 27 بهمن 1399 ساعت 10:58
منتشرشده در اخبار

به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی‌تهرانی، ۲۶ بهمن‌ماه در ادامه مباحث تفسیری سوره مبارکه نور به آیات ۳۷ و ۳۸ اشاره کرد و گفت: خداوند متعال در این آیات به معرفی رجال الهی و ویژگی بارز آنها پرداخت و فرمود که ایشان کسانی هستند که هیچ دادوستدی آنان را از یاد و ذکر خدا باز نمی‌دارد و نماز برپا می‌کنند و زکات می‌دهند.

وی افزود: نتیجه کار آنها هم این است که خداوند در مقام محاسبه با آنان بهترین اعمالشان را ملاک محاسبه قرار داده و از فضل و نعمت خاص خود به آنها عطا می‌کند و در اعطا محدودیتی نیست؛ یعنی رزق «من لایحتسب» و بدون حساب دارند، البته نه اینکه واقعاً بی‌حساب و کتاب است، بلکه حساب و کتاب آن را فقط خدا می‌داند.

استاد حوزه علمیه با اشاره به آیه ۳۹ «وَالَّذِينَ كَفَرُوا أَعْمَالُهُمْ كَسَرَابٍ بِقِيعَةٍ يَحْسَبُهُ الظَّمْآنُ مَاءً حَتَّى إِذَا جَاءَهُ لَمْ يَجِدْهُ شَيْئًا وَ وَجَدَ اللَّهَ عِنْدَهُ فَوَفَّاهُ حِسَابَهُ وَ اللَّهُ سَرِيعُ الْحِسَابِ»، افزود: در این آیه شریفه فرمود که اعمال کسانی که کافر هستند همانند سراب است که تشنه تصور می‌کند آب است ولی وقتی به آن نزدیک شد می‌بیند چیزی نیست؛ کافر در دنیا تصور می‌کند همه کارهایش درست است، ولی وقتی در قیامت نزد خدا رفت می‌بیند که دستش خالی است و هیچ چیزی ندارد و خداوند به صورت کامل به حساب او رسیدگی می‌کند.

آیت‌الله هادوی تهرانی تصریح کرد: تصویری که قرآن در این آیه درباره اعمال کفار بیان می‌کند و آن را به سراب تشبیه می‌کند یا در آیه ۴۰ به تاریکی شب در دل دریای مواج و طوفانی تشبیه کرده است، تصویری زیبا، هنری و دال بر این است که آن‌ها دست و پای زیادی می‌زنند، ولی کارشان نتیجه‌ای برای آنها ندارد.

وی با بیان اینکه قرآن از ابزار هنری مختلف برای انتقال مفاهیم خود بهره برده است، به آیه ۴۱ «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ»، اشاره و اضافه کرد: علامه طباطبایی فرموده که معلول کاشف از علت است؛ زیرا هیچ معلولی بدون علت نیست؛ یعنی وقتی آسمان‌ها و زمین با این خلقت پیچیده در حال گردش هستند کاشف از وجود علتی منزه از هر عیب و نقص و ناتوانی است.

تسبیح تکوینی تمامی موجودات

استاد حوزه علمیه گفت: ایشان درباره اینکه چرا «مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ» گفته شده و نه «ما فِی السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ»؛ آورده که واژه «مَنْ» برای عاقل به کار می‌رود و «ما» برای غیرعاقل؛ یعنی موجوداتی که از عقل و علم برخوردار هستند به وجود و هستی تکوینی خودشان تسبیح‌گوی خدا هستند؛ مثلاً پرندگان بال‌های خود را گسترده کرده و در آسمان پرواز می‌کنند که نشان می‌دهد یکی از مصادیق «فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ» همین پرندگانی هستند که به راحتی در دید ما قرار دارند و دال بر وجود خدایی حکیم، علیم و قادر هستند.

آیت‌الله هادوی تهرانی بیان کرد: از دید علامه وجود تکوینی همه موجودات عالم کاشف از تسبیح خداوند است، به نظر بنده این فرمایش علامه خیلی منطبق بر ظاهر آیه نیست؛ چراکه در آیه ۴۷ اسراء «تُسَبِّحُ لَهُ السَّمَاوَاتُ السَّبْعُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ فِيهِنَّ وَ إِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ وَ لَكِنْ لَا تَفْقَهُونَ تَسْبِيحَهُمْ إِنَّهُ كَانَ حَلِيمًا غَفُورًا» فرموده که ما تسبیح آنها را نمی‌فهمیم؛ یعنی اگر مقصود این است که ما از جمال، زیبایی و پیچیدگی معلول به علت پی ببریم، این امر بدیهی است و فی‌الجمله همه بشر آن را می‌دانند، ولی همّ و غمّ قرآن بحث توحید خالقیت نیست؛ زیرا مشرکان هم توحید خالقی را قبول داشتند و در اینجا توحید ربوبی مد نظر است.

وی تأکید کرد: اینها تصور می‌کردند که بت‌هایی که می‌تراشند در زندگی آنها مؤثر است و به همین دلیل در برابر آن کرنش می‌کردند؛ همین الان هم در برخی کشورها کسانی که سواد علمی بالایی دارند و پزشک برجسته و تاجر هستند، وقتی جلوی مجسمه این بت‌ها می‌رسند ترمز می‌زنند و تعظیم می‌کنند؛ آنها هم می‌دانند که اینها بت را خالق خود نمی‌دانند، بلکه آنها را موجودات مؤثری در زندگی خود می‌دانند به همین دلیل تکریم می‌کنند.

استاد حوزه علمیه تصریح کرد: در تعبیر «وَإِنْ مِنْ شَيْءٍ إِلَّا يُسَبِّحُ بِحَمْدِهِ» آیه فراتر از تسبیح تکوینی موجودات است که علامه گفته است؛ به همین دلیل ملاصدرا در حکمت متعالیه به این مسئله می‌رسد که مطلق وجود مسابق با تجرد و علم است؛ زیرا همه عالم حتی موجوداتی مانند سنگ و خاک که آنها را فاقد بُعد مجرد می‌دانیم، تسبیح خدا را می‌گویند.

آیت‌الله هادوی تهرانی اضافه کرد: اینکه در آیه از واژه «مَن» استفاده کرد، یعنی آنچه «ما فی السموات و الارض» است همه عاقل هستند و به تعبیر شاعر «ما سمیعیم و بصیریم و هشیم/ با شما نامحرمان ما خامشیم»؛ فکر می‌کنیم سنگ و کلوخ چیزی نمی‌فهمندريال ولی در حقیقت این ما هستیم که نمی‌فهمیم؛ لذا براساس آیات قرآن همین زمین، سنگ، کلوخ، دشت، درخت و ... شهادت به اعمال ما می‌دهند، ولی چون در دنیا چشمانمان بسته است نمی‌فهمیم.