به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، دوم اسفندماه در ادامه مباحث تفسیری سوره مبارکه نور با اشاره به آیه ۴۱ این سوره «أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ»، گفت: این آیه از آیات مشکل قرآن کریم است؛ مثلاً در مورد «أَلَمْ تَرَ» برخی گفته‌اند که رؤیت با بصیرت و نه با چشم و بصر است. یعنی یک مفهوم است و نه چیزی که بتوان آن را دید.

وی افزود: علت این است که اینها توجه به این موضوع نداشتند که دیدن به دیدن محسوس و شنیدن به شنیدن محسوس خلاصه و منحصر نیست؛ آیت‌الله بهاءالدینی می‌فرمود غیر از این گوش، گوش دیگری است که اگر آن سنگین باشد، این یکی می‌شنود. ایشان می‌فرمود من صداهایی می‌شنوم که امام را دعا می‌کنند. حال وقتی بنده‌ای که معصوم هم نیست به چنین مرتبه رسیده که واقعاً برخی صداها و نداها را می‌شنود، حال پیامبر چگونه بوده است؛ ایشان عالم غیب را همانند عالم حضور به اذن خدا می‌دید.

آیت‌الله هادوی تهرانی با اشاره به تعبیر «اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ»، بیان کرد: علامه طباطبایی در این باره فرموده است که مقصود از تسبیح این است که هر موجودی وقتی می‌بیند، خالق آن وجودی حکیم و عالم و بی‌نقص است با وجودش، خالق خود را تسبیح می‌کند، نه اینکه حتماً چیزی بگوید، بلکه وجود موجودات مسبح خدا هستند، اما بنده معتقدم مقصود از تسبیح این معنا نیست.

استاد حوزه علمیه اضافه کرد: واژه «من» برای موجودات صاحب عقل است، اما صدرالمتألهین فرموده است که موجودات حتی جمادات هم به یک معنا ذوی‌العقل هستند، ما انسان‌ها چون تصور می‌کنیم خودمان بیش از همه می‌فهمیم، سایر موجودات آفرینش درکی ندارند.

آیت‌الله هادوی تهرانی افزود: براساس فلسفه ملاصدرا همه موجودات امتداد وجودی خداوند هستند، البته هیچ موجودی بی بهره از این وجود نیست ولی کسی مانند انسان کامل می‌تواند آیینه تمام‌نمای خدا باشد و به تعبیر امام علی(ع) ای انسان تو فکر می‌کنی جرم صغیری هستی، در حالی که تمام این عالم و آفرینش در تو قرار دارد؛ به همین دلیل پیامبر که انسانی شبیه ما هست، می‌تواند به بالاترین درجات برسد.

وی با اشاره به عبارت «وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ»، تصریح کرد: مراد پرندگانی هستند که در حال گشودن بال هستند؛ البته نه اینکه پرندگان فقط در موقع پرواز تسبیح دارند، بلکه چون در این حالت بیشتر جلب توجه دارد، بیشتر عظمت خالق خود را منعکس خواهد کرد؛ واقعاً اگر کمی در پرندگان دقت کنیم، شاهکار و معجزه است که یک پرنده کوچک چقدر در طراحی ظاهری زیبا و پرواز عجیبی هم دارد.

استاد حوزه علمیه با اشاره به تعبیر «كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ، اضافه کرد: در اینکه فاعل علم کیست نظرات مختلف بیان شده است؛ برخی گفته‌اند خداوند صلات و تسبیح هر یک از اینها را خدا می‌داند، در حالی که اگر این باشد ادامه آیه، تکرار همین تعبیر خواهد بود؛ لذا برخی دیگر گفته‌اند ضمیر در «قَدْ عَلِمَ» به كُلٌّ بر می‌گردد، نه الله؛ یعنی هر کدام از این موجودات تسبیح خود را بلد هستند؛ علامه و مفسران دیگری این نظر را پذیرفته‌اند و تأکید دارند که معنای صلات در اینجا نماز نیست، بلکه دعاست. معنای لغوی صلات هم همان دعاست.

دعا و تسبیح همه موجودات آفرینش
وی افزود: در آیه شریفه ۱۰۳ توبه دارد که «خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ...» که مراد از این «صَلِّ» هم دعا کردن برای آنان است؛ حتی وقتی فرمودند «صلوا کما رایتمونی اصلی»، مخاطبان اولیه از آن دعا را می‌فهمیدند، یعنی دعا کنید آنطور که من دعا می‌کنم البته دعا بالاتر از نماز است.

استاد حوزه علمیه گفت: ممکن است صلات در مورد غیر انسان هم معنادار باشد؛ ما وقتی این واژه را به کار می‌بریم، سجده و تشهد و تکبیرة الاحرام و قرائت حمد به ذهنمان می‌آید، اما اصل نماز تسبیح و دعاست، لذا هر موجودی ممکن است حال و گفت‌وگویی با خدا داشته باشد.

وی بیان کرد: فیلمی پخش شد که فردی با دوربین موبایلش از یک کبوتر فیلمبرداری کرده بود؛ این کبوتر رو به روی کعبه نشسته بود و یک طرف سرش را روی زمین می‌گذاشت و بعد بلند می‌کرد و دوباره قسمت دیگر سرش را روی زمین می‌گذاشت. این هم شاید نوعی تسبیح است که ما نمی‌فهمیم.