به گزارش ایکنا؛ آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، امروز ۲۶ اسفندماه در ادامه مباحث تفسیری سوره مبارکه فرقان به آیه «قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزَامًا» اشاره کرد و گفت: شیخ طوسی در ذیل این آیه، چند احتمال مطرح کرده است؛ وی به نقل از زجاج آورده است که اگر توحید و ایمان شما نبود، پروردگار هیچ اعتنایی به شما نمی‌کرد.
 
وی افزود: علامه طباطبایی «دُعَاؤُكُمْ» را اضافه مصدر به مفعول دانسته است؛ یعنی خداوند فاعل این دعاست، یعنی «قُلْ مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُ ربی لکم»؛ حال چرا خدا انسان را می‌خواند برای اینکه حجت بر آنها تمام شود، انسان را می‌خواند تا شاید از تکذیبش برگردد. 
 
وی افزود: به تعبیر علامه، معنای آیه آن است که خداوند خطاب به کافران بیان فرموده است که خدا برای شما ارزشی قائل نیست، زیرا اهل تکذیب هستید و این تکذیب گریبان شما را می‌گیرد. البته خدا شما را می‌خواند تا حجت بر شما تمام شود.
 
استاد سطح خارج حوزه علمیه تصریح کرد: گرچه علامه طباطبایی این برداشت را معنی‌الحسن دانسته است، اما به نظر بنده، معنای آیه این نیست، بلکه سبب دورشدن از معنای آیه است؛ بنده معتقدم معنای آن این است که اگر دعای شما نسبت به خدا و خواندن خدا که نشانه باور و ایمان شماست، نبود شما هیچ قیمت و ارزشی نداشتید، پس ارزش انسان به میزان ارتباطی است که با خداوند دارد.
 
آیت‌الله هادوی تهرانی اظهار کرد: برداشتی که شیخ طوسی از زجاج نقل کرد که «لولا توحیدکم و ایمانکم»، احتمالاً بر خلاف نظر شیخ طوسی، مراد او این نبوده که دعا را به جای ایمان و توحید بگیرد، بلکه دعا نماد و نشانه توحید است. 
 
آیت‌الله هادوی تهرانی اظهار کرد: علامه طباطبایی فرموده است که این برداشت زجاج با «فقد کذبتم» سازگار نیست و اگر مراد از دعا توحید و ایمان بود، باید «وقد کذبتم» ذکر می‌شد. ایشان گفته مصدری که بر فاعل وارد شود، دلالت بر تحقق دارد؛ یعنی نباید می‌گفت «دعائکم» بلکه مثلا باید گفته می‌شد «ان یدعوه». 
 
وی افزود: آیت‌الله مکارم شیرازی هم «دعاوکم» را اضافه بر فاعل می‌دانند. در تفسیر برهان هم دو روایت بیان شده که نشان می‌دهد تفسیری که ارائه شد و آیت‌الله مکارم و برخی مفسران اهل تسنن مانند بیضاوی گفته‌اند، درست است.
 
استاد حوزه اضافه کرد: یکی از روایات این است که طبرسی از برید نقل کرده که از امام باقر سؤال کردم که انسان بیشتر دعا بخواند یا قرآن، کدام افضل است و حضرت فرمودند: دعا و بعد این آیه را قرائت فرمودند. یعنی امام با استناد به این آیه، کثرت دعا را از قرائت قرآن برتر دانست.
 
استاد حوزه علمیه تصریح کرد: صاحب برهان روایت دیگری از امام علی(ع) نقل فرموده است که ۴ چیز به نفع انسان است؛ ایمان، شکر و حضرت برای شکر به آیه ۱۴۷ نساء «مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا» استناد کرد؛ سوم استغفار که حضرت به آیه ۳۳ انفال «وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ» استناد فرمود و چهارم دعاست و برای دعا هم به همین آیه شریفه مورد بحث تمسک کردند؛ بنابراین اگر معنای «دعاوکم» طبق نظر علامه طباطبایی باشد، استناد به این دو روایت درست نخواهد بود.