استاد هادوی تهرانی: بسم الله الرحمن الرحیم. مصداق امر به معروف و نهی از منکر خیلی مهم است البته به همه ی معروف ها باید امر شود و از همه منکرها باید نهی بشود. اما اینکه روی بعضی از مصادیق منکر تمرکز کنیم و از برخی دیگر که شاید هم مهمتر باشد غفلت کنیم خودش یک آفت است و البته این به این معنا نیست که ما برخی از محرمات را به اسم اینکه اهمیت کمتری دارند نادیده بگیریم. رعایت مجموعه ی وظایف شرعی لازم است البته همانطور که عرض کردم بعضی از این وظایف بُعد اجتماعی پیدا می کنند و اهمیت بیشتری دارند و بعضی فردی هستند و اهمیت کمتری دارند، البته توجه دارید که امر به معروف و نهی از منکر به معنای دخالت درحوزه ی زندگی خصوصی افراد نیست، یعنی اگر یک کسی در خلوت خودش بدون اینکه کس دیگری مطلع بشود مرتکب جرمی می شود اینجا بر دیگران جایز نیست که فضولی و دخالت بکنند، یعنی جستجو در کار او بکنند و سعی کنند که از کارش سر در بیاورند، ببینند که آیا او حرامی را مرتکب می شود و یا واجبی را ترک می کند یا نه.
اما اگر به حسب اتفاق، بر خورد کردند با اینکه او یک حرامی را مرتکب می شود یا واجبی را ترک می کند آنجا وظیفه دارند که او را امر کنند به معروف و نهی کنند از منکر، ولی جایز نیست وقتی نمی دانند که کسی منکری را مرتکب می شود یا واجبی را ترک می کند و بروند دخالت در کار او بکنند و سر در زندگی او بکشند تا از کار او مطلع بشوند تا بفهمند که منکری را انجام می دهد یا واجبی را ترک می کند یا نه، این اندازه حق ندارند. خود این از مصادیق منکر خواهد بود و کسی حق ندارد دخالت بکند در کار دیگران و از آن کاری که آنها مخفی می کنند اطلاع پیدا بکند و اگر آن شخص، علنی منکری را انجام داد آنجا وظیفه دارند که در مقابل منکرات بایستند و او را امر به معروف و نهی از منکر کنند.

سؤال: چه کسی وظیفه دارد که این امر مهم را در امر به معروف مشخص بکند؟ تشخیصش با خود فرد است یا نه؟

استاد هادوی تهرانی: برای تشخیص مصادیق مهم یک سری ضوابط کلی وجود دارد که آن تشخیص، در واقع در آن ضوابط کلی مطرح است که مرجع تقلید اشخاص، در مسائل فردی و رهبری در مسائل اجتماعی بعنوان مرجع تأیید این اهم و مهم به صورت کلی خواهند بود؛ اما تایید مصادیق کلی به عنوان مکلف، وظیفه خود فرد است که در آن مواردی که با آن برخورد می کند آیا موضوع از مصادیق مهم است یا از مصادیق اعم؟ توجه داشته باشید که اهم و مهم وقتی مطرح می شود که انجام اهم و مهم با هم ممکن نباشد اما وقتی ما اهم و هم را با هم می توانیم انجام بدهیم اصلاً این نکته که این اهم است و این مهم نقشی در مسأله ندارد. بنابراین اگر ما می توانیم نهی از منکر کنیم هم منکری که بزرگتر است و هم منکری که کوچکتر است، خوب باید از هر دو نهی کنیم. بله اگر نمی توانیم از هر دو نهی کنیم آن موقع باید آن منکر مهمتر را نهی کنیم و منکری که اهمیت کمتری دارد را موقتاً کنار بگذاریم. ولی این فقط در فرضی است که ما نتوانیم به وظیفه، هم در مورد اهم و هم در مورد مهم عمل کنیم اصطلاحاً در بحث فقهی می گوییم تزاحم در مقام امتثال، اگر در مقام امتثال تزاحمی نباشد اهم و مهم هیچ نقشی در انجام وظیفه ندارد.