آزمون اخلاق / آيت الله هادوي تهراني
حج فرصتي است براي رفع كدورت‌هاي بين مسلمانان؛ فضاي حج، فرصتي است براي اينكه اين كدورت‌ها به دوستي تبديل شود. ...
بحث حج كه خداوند در قرآن براي آن بدون بيان مصاديق، تعبير منافع را ذكر كرده، منفعت‌هاي بيشماري دارد كه هر چه ما در ابعاد گوناگون آن تامل كنيم بخشي از اين منافع را مي‌توانيم كشف كنيم. حج هم منافع فردي دارد و هم منافع اجتماعي. حج در بعد فردي عبادتي كامل است كه تمام شئون عبادي در آن تحقق پيدا كرده است.
در كنار اين ويژگي، به دليل اينكه حج در يك زمان و مكان مشخص انجام مي‌شود، شرايط خاصي را ايجاد مي‌كند كه اين شرايط در اشكال ديگر عبادات معمولا پيدا نمي‌شود. حضور جمع زيادي از مردم در يك نقطه ازدجامي ايجاد مي‌كند و اين ازدحام آثاري دارد، فشاري كه جمعيت ايجاد مي‌كند، برخوردهايي كه در اين بستر صورت مي‌گيردو... همه آزمون‌هايي براي يك مومن است كه ميزان صبوري او و خلق و خوي او تجربه شود كه آيا واقعا تحمل سختي‌ها را دارد و آمادگي دارد براي خواهر و برادر ديني خود از راحتي خود بگذرد. بنابراين حج آزمون صبر و آزمون اخلاق است.
از سوي ديگر حج فرصتي است براي با خدا بودن و تقرب الي الله؛ تقرب در ظرفي پر از جمعيت، پر از هياهو و پر از عواملي كه ما را از خدا و توجه به مفاهيم متعالي ممكن است غافل كنند. انساني كه بتواند در صحنه پر هياهوي حج به آرامشي دروني برسد و ارتباط خود را با خدا حفظ كند، مي‌تواند در صحنه پر هياهوي زندگي بعد از حج، اين تقرب را نگاه دارد و اين حالت معنوي را حفظ كند.
اين بخشي از منافع فردي حج بود و هر چه تامل كنيم مي‌توانيم منافع ديگري را نيز بيافزاييم.
از سوي ديگر حج تجمع بزرگ مسلمانان است كه آثاري هم از حيث اجتماعي دارد. حج فرصتي است براي مسلمانان براي طرح مشكلاتي كه هر يك از آنان در سرزمين خود، با آن مواجهند و جستجوي راه حل براي آنها. حج ظرفي است براي ارتباط فرهيختگان جهان اسلام تا يكديگر را بشناسند و با هم ارتباط و دوستي پيدا كنند تا در پرتو اين ارتباط به تصميم‌سازي بپردازند.
همچنين،حج فرصتي است براي رفع كدورت‌هاي بين مسلمانان؛ فضاي حج، فرصتي است براي اينكه اين كدورت‌ها به دوستي تبديل شود.
فضاي برادرانه حج اين امكان را فراهم مي‌كند تا دشمني‌ها به دوستي تبديل شود. اگر حجي با چنين شاخصه‌هايي تحقق پيدا كند كه انسان‌ها بيايند و در اين صحنه پر غوغا به آرامش معنوي دست پيدا كنند؛ به ذكر و به ياد خدا برسند، انسان‌ها بيايند و در اين صحنه صبرشان و سعه صدرشان و حلمشان و تواضعشان و ايثارشان به منصه ظهور برسد و در آنها ملكه شود و مسلمانان دشمني‌ها را كنار بگذارند و اختلافات ملي، مذهبي و قومي و قبيله‌اي را در پرتو ايمان به خدا و رسول و قرآن از بين ببرند و اگر ما مسلمانان بياييم در اين فضا مشكلات خود را با هم مطرح كنيم و به راه حل مناسب دست يابيم و اگر فرهيختگان جهان اسلام در اينجا به راه حل سازمان‌يافته برسند، دنياي قبل از حج با دنياي بعد از حج متفاوت خواهد بود.
البته افسوس و صد افسوس، بسياري از اين منافع براي بسياري از افراد كه در حج هستند حاصل نمي‌شود. بخشي به خاطر غفلت شخصي كه فرصت‌ها را از دست مي‌دهند و جز پوسته‌اي از حج برايشان حاصل نمي‌شود. بخشي هم به خاطر موانعي كه دشمنان نمي‌گذارد بسياري از منافع اجتماعي حج آنگونه كه بايد حاصل شود.
جمهوري اسلامي ايران با شعار احياء حج ابراهيمي كه توسط امام راحل مطرح شد، بدنبال اين بوده كه تا جاي ممكن منافع فردي و اجتماعي حج را محقق و بستر را براي بيشترين منافع زائران ايجاد كند؛ چه براي زائران ايراني و چه براي زائران غير ايراني.
همه تلاش‌هاي بعثه ايران چه در گذشته و چه اكنون در همين ارتباط بوده است. شعارهاي جمهوري اسلامي و پيام‌هاي امام راحل و مقام معظم رهبري براي حج، در داخل و خارج از ايران، ملاقات‌هاي رسمي و غير رسمي كارگزران جمهوري اسلامي، همه براي دست‌يابي به اين هدف بوده است تا منافع حج حاصل شود.
البته هر فرد مسلمان در حد توان خود مسوول است براي دست‌يابي به منافع حج تلاش كند. آزمون اخلاقي و معنوي حج فرصتي است براي بازشناسي خود و خودشناسي و هر كه خود را بشناسد، خدا را شناخته است. از اين فرصت بايد استفاده كنيم و با خودشناسي به خداشناسي برسيم و ان شاءالله حج آغازي براي حيات تازه، حياتي طيبه و حياتي مبتني بر ارزش‌هاي اسلامي براي آحاد مسلمانان و براي امت اسلامي باشد[1].
[1] . لینک مرتبط: حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت